Boşanma sürecinde ve sonrasında tarafların en çok merak ettiği konulardan biri de nafaka miktarının nasıl belirleneceğidir. Nafaka, hem eşin hem de varsa çocuğun hayatını doğrudan etkileyen kritik bir kalemdir. Ancak nafaka miktarı sabit değildir; her olayda tarafların gelir durumuna, yaşam standartlarına ve çocuğun ihtiyaçlarına göre mahkeme tarafından özel olarak belirlenir.
Bu makalede, nafaka türleri, nafaka miktarını etkileyen unsurlar, gelir tespiti yöntemleri ve hesaplama örnekleriyle birlikte detaylı bilgi sunulmuştur.
Nafaka Türleri Nelerdir?
Nafaka, Türk Medeni Kanunu’na göre farklı amaçlarla 4 ayrı şekilde düzenlenmiştir:
- Tedbir Nafakası
👉 Boşanma davası sürecinde, eşin veya çocuğun geçimini sağlamak amacıyla verilir. - Yoksulluk Nafakası
👉 Boşanma sonrası yoksulluğa düşecek eşe bağlanır. Talep eden eşin daha az kusurlu veya kusursuz olması gerekir. - İştirak Nafakası
👉 Çocuğun bakımı, eğitimi ve genel giderleri için velayeti almayan eş tarafından ödenir. - Yardım Nafakası
👉 Yakın akrabalara veya ağır hasta olanlara, geçimlerini sağlayamayacak durumdalarsa bağlanabilir (nadir durumlarda uygulanır).
Nafaka Miktarını Belirleyen Faktörler
Mahkeme, nafaka miktarını belirlerken takdir yetkisine sahiptir. Ancak bu takdir; objektif, belgelenebilir verilere dayanmak zorundadır.
📌 Başlıca kriterler:
- Tarafların aylık geliri ve giderleri
- Eğitim ve meslek durumları
- Yaşam standartları
- Çocuğun yaşı, özel ihtiyaçları
- Ekonomik güç dengesizlikleri
- Kusur oranları (özellikle yoksulluk nafakasında)
⚠️ Nafaka talep eden tarafın yoksulluk çekme riski somut belgelerle ispatlanmalıdır.
Gelir Tespiti Nasıl Yapılır?
Tarafların gelir durumu, çeşitli yollarla mahkeme tarafından araştırılır:
✅ SGK kayıtları
✅ Maaş bordroları
✅ Banka hesap hareketleri
✅ Vergi kayıtları
✅ Tapu, araç, şirket hissesi gibi mal varlığı sorguları
✅ Muhtardan alınacak mal beyan belgeleri (geliri olmayanlar için)
💡 Geliri gizlemek amacıyla yapılan beyanlar, karşı tarafın talebiyle bilirkişi veya kolluk araştırması ile ortaya çıkarılabilir.
Nafaka Hesaplama Örnekleri
🧮 Örnek 1: İştirak Nafakası (Çocuk İçin)
- Baba: Aylık net geliri 30.000 TL
- Anne: Velayet hakkına sahip, geliri yok
- Çocuk: 6 yaşında, okula gidiyor
📌 Ortalama gider: Eğitim, sağlık, giyim, beslenme = ~7.000 TL/ay
📌 Baba %100 nafaka yükümlüsü kabul edilirse:
👉 İştirak nafakası 5.000 – 6.000 TL olabilir
🧮 Örnek 2: Yoksulluk Nafakası
- Eşlerden biri: Ev hanımı, geliri yok
- Diğer eş: Aylık 25.000 TL maaş alıyor
- Boşanma sonrası ev hanımı ciddi yoksulluğa düşecek
📌 Talep edilen miktar 8.000 TL
Mahkeme, tarafların yaşam standardı ve kusur durumunu değerlendirerek 4.000 – 6.000 TL arası bir yoksulluk nafakasına hükmedebilir.
🧮 Örnek 3: Geliri Belirsiz Eş
- Beyan edilen gelir yok ama araç, daire, şirket hissesi var
- Mahkeme, taşınmaz ve malvarlığı gelirine göre aylık geliri takdir edebilir
👉 Örneğin: Kira geliri + şirket temettüsü ile aylık 40.000 TL geliri olan biri için nafaka 10.000 TL’ye kadar çıkabilir
Nafaka Miktarı Değiştirilebilir mi?
Evet. Maddi durum değiştiğinde nafaka artırımı veya azaltımı davası açılabilir.
📌 Örnek nedenler:
- Nafaka yükümlüsünün gelir kaybı
- Nafaka alıcısının evlenmesi
- Çocuğun masraflarının artması
- Yeni bir çocuğun doğması (yükümlü eş için)
✅ Ayrıca çocuk 18 yaşına girdiğinde iştirak nafakası otomatik olarak sona erer.
Sık Sorulan Sorular
Boşanma sürecinde çalışmaya başladım. Nafaka hakkımı kaybeder miyim?
➡️ Hayır. Geliriniz çok yüksek değilse, yine de yoksulluk nafakası alabilirsiniz.
Çocuğum için nafaka alıyorum ama eşim ödemiyor. Ne yapabilirim?
➡️ İcra takibi başlatabilir, ödenmeyen nafakalar için “tazyik hapsi” talep edebilirsiniz.
Eşimin geliri yok diyor ama lüks araba kullanıyor. Delil sayılır mı?
➡️ Evet. Lüks yaşam tarzı, gerçek gelir durumuna işarettir ve mahkemeye sunulabilir.
Sonuç
Nafaka miktarı, her boşanma davasında tarafların ekonomik gücü ve sosyal durumu dikkate alınarak ayrı ayrı belirlenir. Adil bir nafaka talebi için doğru hesaplama, sağlam belgeler ve profesyonel hukuki destek hayati önemdedir. Bu nedenle hem nafaka talep edenin hem de ödeyenin, mali durumunu şeffaf şekilde ortaya koyması gerekir.
Unutmayın: Nafaka adaletli olmalı, tarafları mağdur etmeden yaşam standardını dengelemelidir.
Diğer dilekçemiz:
Anlaşmalı Boşanma için 1 Yıl Şartı: 3 Aylık Evliyim, Anlaşmalı Boşanabilir Miyim?
Evlilik Sözleşmesi Nasıl Yapılır? Mal Rejimi Türleri ve Riskler
İstanbul’da Boşanma Avukatı Nasıl Bulunur? Adım Adım Rehber
Koruma Kararı Başvuru Süreci ve Uygulama Yöntemleri
Anlaşmalı Boşanma Dilekçesi Nasıl Yazılır?
Mal Paylaşımı Davası Dilekçesi: Örnek ve Dikkat Edilmesi Gerekenler
Boşanma Dilekçesi Örneği ve Dikkat Edilmesi Gerekenler
İddet Müddetinin Kaldırılması Dava Dilekçesi Örneği ve Dikkat Edilmesi Gerekenler