Borçlar Hukuku Nedir? 

Borçlar hukuku, bireyler ve tüzel kişiler arasında doğan borç ilişkilerini, hak ve yükümlülükleri düzenleyen özel hukuk dalıdır. Kira sözleşmesinden satım sözleşmesine, haksız fiilden sebepsiz zenginleşmeye kadar günlük hayatta karşılaşılan pek çok hukuki ilişki borçlar hukuku çerçevesinde değerlendirilir.

Borçlar hukuku; sözleşme özgürlüğü, dürüstlük kuralı ve iyi niyet ilkesi gibi temel prensipler üzerine inşa edilmiştir ve kişisel hakların korunmasında kritik bir role sahiptir.

Borçlar Hukukunun Kapsamı Nedir?

Borçlar hukuku, iki ana başlık altında incelenir:

  1. Genel Hükümler:

    • Borcun doğumu

    • Borcun ifası (yerine getirilmesi)

    • Borç ilişkilerinde temerrüt (gecikme), imkânsızlık ve sorumsuzluk halleri

    • Tazminat yükümlülüğü

    • Borcun sona ermesi (ifa, ibra, takas, zamanaşımı vb.)

  2. Özel Hükümler:

    • Sözleşme türleri (satım, kira, hizmet, vekâlet, eser sözleşmesi vb.)

    • Haksız fiil ve sebepsiz zenginleşme ilişkileri

    • Sözleşmeye aykırılıklarda hak ve yaptırımlar

Borç İlişkisinin Kaynakları

Borç, genel olarak üç ana kaynaktan doğar:

  • Sözleşmeden doğan borçlar: Taraflar arasında yapılan karşılıklı rızaya dayanan anlaşmalar

  • Haksız fiilden doğan borçlar: Bir kişinin kusurlu davranışı sonucu başkasına zarar vermesi

  • Sebepsiz zenginleşmeden doğan borçlar: Hukuken geçerli bir sebep olmadan bir kişinin diğerine ait malvarlığı unsurlarını elde etmesi

Bu üç kaynak, borçlar hukukunun temel yapı taşlarını oluşturur.

Sözleşme Özgürlüğü İlkesi

Borçlar hukukunun en önemli ilkelerinden biri sözleşme özgürlüğüdür. Taraflar;

  • Sözleşme yapıp yapmamaya,

  • Sözleşmenin konusunu belirlemeye,

  • Tarafları seçmeye ve

  • İçeriği serbestçe oluşturmaya özgürdür.

Ancak bu özgürlük, kanun, ahlak ve kamu düzenine aykırı olmamak kaydıyla kullanılabilir.

Borçların İfası (Yerine Getirilmesi)

Bir borç ilişkisinde borçlu, edimini tam, zamanında ve eksiksiz şekilde yerine getirmekle yükümlüdür. Aksi durumda “borçlu temerrüdü” gündeme gelir. Alacaklıya zarar doğması halinde ise tazminat sorumluluğu doğabilir. Aynı şekilde, ifa imkânsızlığı veya ayıplı ifa gibi durumlar da hukuki sonuçlar doğurur.

Borçlar Hukukunda Zamanaşımı

Her borç ilişkisi süresiz değildir. Zamanaşımı, borcun ileri sürülebilirliğini sınırlayan süreyi ifade eder. Zamanaşımı süresi, borcun türüne göre farklılık gösterir. Örneğin;

  • Kira ve hizmet sözleşmelerinden doğan talepler için genellikle 5 yıl,

  • Haksız fiil nedeniyle doğan tazminat taleplerinde 2-10 yıl gibi süreler öngörülür.

Zamanaşımı süresinin geçmesi, borcun varlığını sona erdirmez ancak dava açma hakkını ortadan kaldırır.

Borçlar Hukukunda Avukatın Rolü

Borçlar hukukuna ilişkin uyuşmazlıklar, sözleşme hazırlanmasından dava aşamasına kadar ciddi hukuki uzmanlık gerektirir. Yanlış düzenlenen bir sözleşme, taraflar arasında telafisi zor zararlar doğurabilir. Ayrıca haksız fiil, tazminat talepleri, ifaya zorlanma, ayıplı mal teslimi gibi birçok konuda hukuki destek alınması şarttır.

Avukat desteği, sözleşmelerin yasalara uygun düzenlenmesini sağlarken, olası uyuşmazlıklarda da müvekkilin haklarını güvence altına alır.

Sonuç

Borçlar hukuku, bireyler arasındaki ekonomik ve sosyal ilişkilerin güven içinde yürütülmesini sağlayan temel bir hukuk alanıdır. İster sözleşme yapılırken ister bir zararın tazmini gündeme geldiğinde olsun, borçlar hukukuna hâkim bir avukattan danışmanlık alınması hak kayıplarının önüne geçmek için büyük önem taşır.

Avukatlık büromuz, borçlar hukuku kapsamında sözleşme hazırlığı, tazminat talepleri ve dava süreçlerinde müvekkillerine etkili ve güvenilir hizmet sunmaktadır. Hukuki destek ve detaylı danışmanlık için bizimle iletişime geçebilirsiniz