Özel okul ücretlerindeki fahiş artış, zam, ücret iadesi yapılıyor mu? Bu yazımızda özel okul ücretlerindeki zam hakkında tüm detaylara ulaşabileceksiniz.
Türkiye’de eğitim, Anayasa ile güvence altına alınan ve herkesin belirli bir seviyeye kadar alması gereken temel bir haktır. Devlet okullarında eğitim ücretsiz olarak sunulurken, özel okullar ise belirli yasal düzenlemelere tabi olarak faaliyet göstermektedir. Veliler, çocuklarına daha iyi bir eğitim ve gelecek sağlamak amacıyla özel okulları tercih etmekte olup, bu okullar genellikle devlet okullarına kıyasla daha az öğrenci bulunan sınıflarda eğitim sunmaktadır.
Özel okullar, sundukları hizmetler için belirli bir ücret talep edebilirler. Ancak, bu ücretlerin makul ve erişilebilir seviyelerde olması beklenir. Son dönemde özel okul ücretlerindeki olağan dışı artışlar yaşanmış olup, bu durum birçok veliyi mağdur etmiştir. Özel okulların yüksek fiyat artışları, eğitim alanında önemli bir sorun olarak öne çıkmaktadır. Bu nedenle, özel okul ücretlerindeki fahiş artışların hukuki boyutu ve olası çözümler, veliler ve yetkililer tarafından yakından takip edilmektedir.
Özel Okullarda Fahiş Ücret Nedir?
Özel okullarda fahiş ücret, benzer eğitim kurumlarına kıyasla olağan dışı yüksek ve abartılı olan ücretlerdir. Özel okullar, belirli yasal çerçevede kendi eğitim ücretlerini belirleyebilir. Ancak, bu ücretlerin makul, orantılı ve erişilebilir olması gerekmektedir.
Özel okulların bu kurallara uymadan aşırı zam yapması, hukuki açıdan sakıncalı bir durum teşkil etmektedir. 7244 sayılı “Covid-19 Salgınının Ekonomik ve Sosyal Hayata Etkilerinin Azaltılması Hakkında Kanun” ile bazı kanunlarda yapılan değişiklikler çerçevesinde, özel okulların fahiş fiyat politikaları hukuka aykırı kabul edilebilmektedir. Bu nedenle, özel okul ücretleri ilgili düzenlemeler ve hukuki süreçler, veliler ve yetkililer tarafından yakından takip edilmelidir.
Özel Okullarda Fahiş Fiyat Artışı İçin Nereye Başvurulabilir?
Özel okullardaki aşırı fiyat artışları karşısında velilerin hukuki haklarını arayabilecekleri belirli merciler bulunmaktadır. İlk olarak, taraflar arasındaki anlaşmazlıkların çözüme kavuşturulması için arabuluculuk süreci işletilmelidir. Arabuluculuk sürecinde uzlaşma sağlanamazsa, dava açma hakkı doğar.
Bu tür uyuşmazlıklarda yetkili mahkemeler tüketici mahkemeleri olup, eğer ilgili bölgede tüketici mahkemesi bulunmuyorsa, asliye hukuk mahkemesine başvurulabilir. Normalde, tüketici hakem heyeti tüketiciye yönelik hukuka aykırı uygulamaları değerlendiren bir mercidir. Ancak, 2025 yılı itibarıyla tüketici hakem heyetleri yalnızca 149.000 TL’nin altındaki uyuşmazlıklara bakabilmektedir. Özel okulların eğitim ücretleri genel itibariyle bu sınırın üzerinde olduğundan dolayı, tüketici hakem heyetine başvuru yapılamaz. Bu nedenle, hukuki süreç başlatmak isteyen veliler, doğrudan tüketici mahkemelerine başvurmalıdır.
Millî Eğitim Bakanlığı Özel Okullara Fahiş Ücret İncelemesi
Millî Eğitim Bakanlığı, bazı özel okulların eğitim, kırtasiye ve diğer materyaller için velilerden haksız şekilde yüksek ücret talep ettiğine dair şikayetler üzerine harekete geçti. 81 il valiliğine gönderilen resmi yazıda, Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği’ne atıfta bulunularak, özel okulların ücret belirleme süreçlerinde uyması gereken yasal düzenlemeler hatırlatıldı.
Özel Okulların Ücret Artışlarında Uyulması Gereken Kurallar
Özel öğretim kurumlarının, eğitim ücretleri konusunda keyfi artış yapmalarının önüne geçmek için bazı temel kurallar belirlenmiştir:
- Eğitim Ücretlerinin Belirlenmesi: Okullar, Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği’nin 12. ve 13. maddelerine uygun olarak öğrenci ve kursiyer ücretlerini belirlemelidir. Bu ücretler, eğitim hizmetleri, gelişim fırsatları ve işletme giderleri göz önünde bulundurularak tespit edilmelidir.
- Ara Sınıfların Ücret Artışı: Bir özel okulda eğitimine devam eden öğrenciler için ücret artışı yapılırken, önceki yıl ilan edilen ücret esas alınmalıdır. Artış oranı ise [(geçen yılın ortalama Yurt İçi ÜFE + geçen yılın ortalama TÜFE) / 2] + %5 formülünü aşamaz.
- Yeni Kayıt Yapan Öğrenciler: Eğitim yılı içinde kaydolmuş öğrencilerin bir sonraki yıl ödeyecekleri ücretler, kayıt oldukları yıl belirlenen fiyat üzerinden hesaplanır. İndirimden yararlanan öğrenciler için ise, indirim şartları ortadan kalkarsa, kaydoldukları yılın standart ücreti baz alınarak, yine belirlenen resmi oran üzerinden artırılır.
- Yetkili Mercilere Belgelendirme Zorunluluğu: Özel okullar, öğrenci veya kursiyerlerden talep ettikleri eğitim ücretlerinin gerekçelerini, talep edildiğinde yetkili mercilere sunmak zorundadır.
- İlan Edilen Ücretler: Özel okullar, belirlenen ücretlerin altına düşemez. İş yeri açma izni ve çalışma ruhsatı almış kurumlar, faaliyet gösterdikleri ildeki benzer eğitim kurumlarının belirlediği en düşük ücretin altında fiyat belirleyemez.
- Ek Hizmet Ücretleri: Yemek, kahvaltı, servis, yurt/pansiyon, kitap-kırtasiye, kıyafet ve etüt gibi ek hizmetlere dair ücretlendirme, her yıl mayıs ayının sonuna kadar ayrıca belirlenmelidir. Veliler, bu hizmetlerden faydalanmak için talepte bulunabilir.
- Sosyal Etkinlik Merkezlerinde Ek Ücret Yasağı: Sosyal etkinlik merkezlerinde velilerden herhangi bir ad altında ek ücret talep edilmesi yasaktır.
Millî Eğitim Bakanlığı’nın yürüttüğü bu inceleme, özel okul ücretlerindeki politikalarını yakından takip ettiğini ve öğrencilerin eğitim hakkını korumak adına gerekli düzenlemeleri hayata geçirdiğini göstermektedir. Veliler, hukuka aykırı ücret talepleriyle karşılaştıklarında ilgili mercilere başvurarak haklarını arayabilirler.
Tüketici Hakem Heyetine Başvuru Süreci ve İşleyişi
Eğer tüketici ile özel okul arasındaki ücret uyuşmazlığı 149.000 TL’nin altında ise, tüketici hakem heyetine başvuru yapılabilir. Bu başvuru sürecinin olumlu olabilmesi adına bir Tüketici Avukatından bilgi alınması yarar sağlayacaktır. Başvuru süreci, sunulan dilekçe ve ek belgelerin detaylı şekilde incelenmesiyle başlar.
Başvurunun Değerlendirilmesi
- Tüketici hakem heyeti, başvuruyu dosya üzerinden değerlendirir ve tüm sunulan belgeleri titizlikle inceler.
- İlgili belgeler yeterli görülmezse, tarafların dinlenmesine karar verilebilir.
- Heyet, gerektiğinde özel okuldan ek bilgi ve belgeler talep edebilir.
Kurumlardan Bilgi Talebi ve Süreç
- Tüketici hakem heyeti, özel okullardan belirli bilgileri ve belgeleri sunmalarını isteyebilir.
- Kurumların, bu taleplere 30 gün içinde yanıt vermesi gerekir.
- Eğer istenen belgeler zamanında sunulmazsa, tüketici hakem heyeti mevcut bilgi ve belgeler doğrultusunda kararını verir.
Tüketici hakem heyetinin kararı, bağlayıcı nitelikte olup tarafların bu karara itiraz etme hakkı bulunmaktadır. Bu nedenle başvuru sürecinde eksiksiz ve doğru belgelerle hareket etmek oldukça önemlidir.
Tüketici Hakem Heyeti Karar Süresi Ne Kadar?
Tüketici hakem heyetine yapılan başvurular, en geç 6 ay içinde sonuçlandırılır. Ancak, bazı durumlarda incelemenin tamamlanması daha uzun sürebilir. Eğer heyet belirtilen süre içinde karar veremezse, bu süre 3 ay daha uzatılabilir.
Karar Sürecinde Nelere Dikkat Edilir?
- Dosya ve ek belgeler detaylı şekilde incelenir.
- Taraflardan ek bilgi talep edilirse, sürecin uzaması söz konusu olabilir.
- Gerekli görüldüğünde taraflar dinlenerek karar süreci tamamlanır.
Maksimum 9 aylık bu süreç sonunda heyetin verdiği karar bağlayıcı olup, taraflar itiraz hakkına sahiptir. Bu nedenle, sürecin hızlanması için başvuru belgelerinin eksiksiz olması önemlidir.
Tüketici Hakem Heyetinin Özel Okullar İçin Verebileceği Kararlar
Tüketici Hakem Heyeti, incelemeler sonucunda özel okulun fahiş fiyat artışı yaptığına karar verirse, ilgili okula ücret iadesi yapması için belirli bir süre tanır.
Karar Sonrası Süreç
- Özel Okul Karara İtiraz Etmezse:
- Belirlenen süre içinde veliye ücret iadesi yapılır ve süreç tamamlanır.
- Özel Okul Karara İtiraz Ederse:
- Özel okul, hakem heyetinin kararına karşı mahkemeye başvurabilir.
- Bu durumda, uyuşmazlık tüketici mahkemesi veya asliye hukuk mahkemesi tarafından değerlendirilir.
Tüketici Hakem Heyeti’nin kararları bağlayıcı nitelikte olup itiraz süresi içinde mahkemeye taşınmadığı takdirde kesinleşir ve icra edilmesi gerekmektedir.
Arabulucuya veya Tüketici Mahkemesine Başvuru Süreci
Eğer özel okullardaki fahiş fiyat artışına ilişkin uyuşmazlık 149.000 TL’nin üzerindeyse, tüketici hakem heyetine başvuru yapılamaz. Bu durumda, öncelikle arabulucuya başvurulması zorunludur.
Arabuluculuk Süreci
- Arabulucu, tarafları bir araya getirerek anlaşma sağlamaya çalışır.
- Bu süreç, en fazla 3 hafta içinde sonuçlandırılır.
- Eğer taraflar anlaşamazsa, uyuşmazlık yargıya taşınır.
Mahkeme Süreci
- Arabuluculuk aşamasında uzlaşı sağlanamazsa, başvuru tüketici mahkemesine yapılır.
- Tüketici mahkemesi bulunmayan yerlerde asliye hukuk mahkemesi yetkilidir.
- Mahkeme, tarafların sunduğu delilleri değerlendirerek nihai kararı verir.
Bu süreçte, özel okulların fiyat artışlarının hukuka uygun olup olmadığı yargı yoluyla tespit edilir ve haksız bulunan taraf aleyhine karar verilebilir.
Sıkça Sorulan Sorular
Özel okullarda yaşanan yüksek ücret artışları konusunda haklarınızı savunmak için başvurabileceğiniz birkaç farklı yol bulunmaktadır. Eğer ücret artışı 149.000 TL’nin altında ise, Tüketici Hakem Heyeti’ne başvuru yapabilirsiniz. Ancak artış miktarı bu tutarın üzerinde ise, arabulucuya başvurmanız gerekecektir. Ayrıca, fiyatların haksız şekilde artırıldığını düşündüğünüzde Haksız Fiyat Değerlendirme Kurulu’na da başvurabilirsiniz. Bu kurumlar, ücret artışlarının yasal olup olmadığını değerlendirerek, çözüm için gerekli adımları atabilir.
Özel okullarda eğitim ücreti artışı, her yıl belirli bir sınırla düzenlenmiştir. Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği’ne göre, yeni eğitim yılı için özel okullarda ücret artışı hesaplanırken, bir önceki yılın ortalama Yurt İçi Fiyat Endeksi (ÜFE) ve Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) dikkate alınır. Bu oranların ortalaması alınarak, üzerine %5’lik ek bir artış da eklenir. Bu hesaplamalar sonucunda, özel okullarda ara sınıflardaki öğrencilerin ücret artışı bir önceki yılın ücretine göre en fazla %54,8 oranında olabilir.
Yeni kayıt yaptıran öğrencilerin ücretleri, veli ile özel okul arasında yapılan sözleşmeye göre belirlenir. 1. sınıf, 5. sınıf ve 9. sınıf öğrencileri için kayıt ücretleri, okulun belirlediği fiyatlandırmaya tabidir.
Evet, özel okullar kendilerine tebliğ edilen Tüketici Hakem Heyeti kararına 2 hafta içinde itiraz edebilirler.
Hakem heyeti kararına karşı, ilgili tüketici mahkemesine veya tüketici mahkemesi bulunmayan yerlerde asliye hukuk mahkemesine itiraz edilebilir.
Evet, özel okullara yapılan ödemelerin %10’u geri alınabilir. Bu hak, Özel Eğitim Kurumları Yönetmeliği’nin 56. maddesi ile güvence altına alınmıştır.
Özel okula ödenen fazla ücretlerin iadesi için 2 yıl içinde başvuru yapılması gerekmektedir.
Eğer özel okul, hakem heyetinin kararına uymayıp ücret iadesi yapmazsa, icra müdürlüğüne başvurularak ilamlı icra takibi başlatılabilir.
Fahiş ücret artışı nedeniyle özel okuldan ayrılan veliler, ödedikleri ücretin %10’unu geri alma hakkına sahiptir.
Hayır, özel okullar ara sınıflar için mevzuatta belirlenen zam oranının üzerinde bir artış yapamazlar.
Özel okullar, başlangıçta belirlenen kayıt ücretinin dışında ek ücret talep edemezler.
Özel okullarda zam oranı, (bir önceki yılın ÜFE + TÜFE) / 2 + %5 formülüyle hesaplanır.
Hayır, özel okullar yıl içinde ara zam yapamazlar. Eğitim yılı başında belirlenen ücret geçerlidir.
Hayır, kırtasiye ücreti zorunlu değildir. MEB’in belirlediği yeni düzenlemeye göre, özel okulların ders kitapları ücretsiz olarak temin edilmek zorundadır.
SELLER Hukuk ve Danışmanlık: Özel Okullardaki Fahiş Ücret Artışı ve İade Süreçlerinde Hukuki Destek
Özel okullarda yaşanan yüksek ücret artışlarıyla ilgili yaşadığınız sorunlarda hukuki desteğe ihtiyaç duyuyorsanız, SELLER Hukuk ve Danışmanlık yanınızda! Müvekkillerinin haklarını savunan ve her türlü hukuki konuda profesyonel rehberlik sunan hukuk büromuz, özel okulların fahiş ücret artışıyla ilgili tüm yasal haklarınızı koruyacaktır. SELLER Hukuk ve Danışmanlık olarak, ücret artışları ve iade süreçleriyle ilgili hukuki desteği en güvenilir şekilde sağlıyoruz. Bizimle iletişime geçmek için sayfamızdaki iletişim formunu kullanabilirsiniz.
Diğer Yazılarımız:
Sıfır Araçta Ayıp Tüketicinin Hakları Nelerdir
