Rekabetin hukuka uygun sınırlar içinde yürütülmesi, hem serbest piyasa düzeni hem de ticari işletmelerin varlığını sürdürebilmesi için hayati önem taşır. Ancak bazı durumlarda işletmeler, hukuka aykırı yöntemlerle rakiplerini zarara uğratmakta ve haksız rekabet ortamı yaratmaktadır. Özellikle marka ve patent ihlalleri, haksız rekabet davalarının en yaygın sebepleri arasındadır. Bu yazıda, haksız rekabet nedir?, delillerin nasıl toplanması gerektiğini ve marka-patent ihlallerine karşı hangi hukuki adımların atılması gerektiğini kapsamlı şekilde ele alıyoruz.
Haksız Rekabet Nedir?
Haksız rekabet; dürüstlük kuralına aykırı şekilde bir işletmenin veya ürünün taklit edilmesi, ticari itibarının zedelenmesi veya yanıltıcı faaliyetlerle piyasada avantaj sağlanmasıdır.
Türk Ticaret Kanunu (TTK) m. 54 – 63 hükümlerine göre, haksız rekabet oluşturan fiiller şunlardır:
- Başkasının markasını veya logosunu taklit etmek
- Ürün ambalajını aynen kopyalamak
- Yanıltıcı reklamlarla aldatıcı tanıtım yapmak
- Gizli kalması gereken bilgileri izinsiz kullanmak
- Rakibin ürün veya hizmeti hakkında kötüleyici ifadelerde bulunmak
Marka ve Patent İhlalleri de Haksız Rekabet Kapsamına Girer mi?
Evet. Özellikle tescilli markaların izinsiz kullanılması, patentli bir ürünün teknolojisinin izinsiz taklit edilmesi gibi eylemler hem Fikri ve Sınai Haklar Hukuku’nu hem de haksız rekabet hükümlerini ihlal eder.
Bu tür ihlaller, işletmenin piyasadaki değerine doğrudan zarar verdiği için hem cezai hem de tazminat davasına konu olabilir.
Haksız Rekabet Davasında Delil Toplama Yolları
Bir haksız rekabet iddiasını ispatlamak için kapsamlı ve geçerli delillere ihtiyaç vardır. Aşağıda, en etkili delil toplama yöntemlerini sıralıyoruz:
1. Noter Tespiti
Rakip firmanın internet sitesi, sosyal medya paylaşımı, katalog ya da broşür gibi içerikleri noter aracılığıyla tespit altına alınabilir. Bu, en güvenli delil türlerinden biridir.
2. Uzman Görüşü ve Teknik Raporlar
Patent ihlallerinde, teknik özelliklerin karşılaştırılması için bilirkişi raporları ve uzman görüşleri büyük önem taşır.
3. Online İçerik ve Sosyal Medya Kayıtları
Rakip firmanın, sizin markanızı veya ürününüzü taklit ettiğini gösteren dijital içerikler ekran görüntüsü alınarak ve zaman damgalı şekilde arşivlenerek kullanılabilir.
4. Tanık Beyanları ve Müşteri Şikayetleri
Ürünün karıştırıldığı, yanıltıcı reklam yapıldığı gibi durumlar müşteri şikayetleri veya tanık anlatımları ile desteklenebilir.
5. Tescil Belgeleri
Marka, patent veya tasarım tescil belgeleriyle hak sahibi olduğunuz resmen kanıtlanmalıdır.
Haksız Rekabet ve Fikri Hak İhlallerine Karşı Atılacak Hukuki Adımlar
1. İhtarname Gönderilmesi
İlk adım olarak, ihlali yapan tarafa noter aracılığıyla ihtarname gönderilir. Bu belge, dava sürecinde iyi niyetli davranıldığını göstermek için önemlidir.
2. Delil Tespiti Davası
Delillerin yok edilme riski varsa, mahkeme aracılığıyla delil tespiti talep edilebilir. Bu sayede ihlali ispatlayan tüm belgeler güvence altına alınır.
3. Haksız Rekabet Davası Açılması
TTK m. 56’ya göre açılabilecek dava türleri şunlardır:
- Fiilin haksız olduğunu tespit ettirme
- Fiilin durdurulması
- Eski hale getirme (örneğin ürünlerin piyasadan çekilmesi)
- Tazminat talebi
- Karşı tarafın kazancının iadesi
4. Fikri ve Sınai Haklar Hukuku Davaları
Eğer ihlal marka, patent veya tasarım hakkına ilişkinse; Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi’nde ayrıca tescile dayalı ihlal davası açılabilir.
Dava Açma Süresi ve Zamanaşımı
Haksız rekabet davalarında fiilin öğrenilmesinden itibaren 1 yıl, her hâlükârda 3 yıl içinde dava açılmalıdır. Bu süre, marka ve patent ihlalleri açısından da büyük önem taşır.
Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Delillerin zamanında ve geçerli yöntemlerle toplanması gerekir
- Tescil belgeleri ve teknik raporlar davayı güçlendirir
- Her delil, dava dilekçesiyle birlikte sistematik şekilde sunulmalıdır
- İhlalin devam ettiği durumlarda ihtiyati tedbir talep edilebilir
Sonuç
Haksız rekabet ve fikri hak ihlalleri, yalnızca maddi zarar değil; aynı zamanda kurumsal itibar kaybına da neden olabilir. Bu nedenle marka ve patent haklarınızı korumak için süreci profesyonel şekilde yönetmek, delil toplama aşamasını eksiksiz tamamlamak ve gerektiğinde uzman bir fikri mülkiyet hukuku avukatıyla çalışmak, en etkili yol olacaktır.
Unutmayın: Haksız rekabeti kanıtlamak bir strateji, hak aramak ise bir hak meselesidir.
Diğer yazılarımız:
Ticari Rehin Nedir? Taşınır ve Taşınmaz Rehin İşlemleri ile Hukuki Riskler (2025)
İflas Erteleme Nedir? Başvuru Şartları ve Süreç Adımları (2025)
Ticaret Siciline Kayıt Zorunluluğu Nedir? Şartlar, Belgeler ve Dilekçe Örneği (2025)
Anonim Şirketlerde Genel Kurul Çağrısı Nasıl Yapılır? Süreler, Usuller ve Örnek Dilekçe (2025)
Bakırköy Ticaret Hukuku Avukatı: Şirket İşlemleri ve Alacak Takibi (2025)
Bireysel Konkordato Nedir? Başvuru Süreci ve Şartları (2025)
Fikri Mülkiyet Devri ve Lisans Sözleşmesi: Hazırlık, Şartlar ve Örnek (2025)
Küçükçekmece Ticaret Hukuku Avukatı: Şirket Kuruluşu ve Alacak Takibi (2025)
İflas İlanı Nedir? Alacaklıların Hakları ve Tasfiye Süreci (2025)
Anonim ve Limited Şirketlerde Kar Payı Dağıtımı: Usuller, Protokol ve Vergisel Yükümlülükler