Birçok kişi sıfır araç satın alırken herhangi bir kusurla karşılaşmayacağını düşünse de, imalat hataları, nakliye sürecindeki hasarlar veya eksik parçalar nedeniyle sıfır araçta ayıp durumuyla karşılaşmak mümkündür. Bu gibi durumlarda, Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ve Türk Borçlar Kanunu çerçevesinde alıcılara bazı yasal haklar tanınmıştır.
Sıfır Araçta Ayıp Nedir?
Ayıplı mal, satın alındığında beklenen kalite ve özellikleri taşımayan, üretim hataları veya dış etkenler nedeniyle kusurlu olan malları ifade eder. Sıfır araçlarda ayıplı olma durumu genellikle şu şekillerde ortaya çıkabilir:
✅ Eksik parça veya donanım (Örneğin, aracın fabrika çıkışında bazı parçalarının eksik olması)
✅ Boyalı veya onarılmış olması (Aracın fabrika çıkışından sonra boyanması veya değişen parça olması)
✅ Kilometre tutarsızlığı (0 km olması gereken aracın önceden kullanılmış olması)
✅ Mekanik veya elektronik arızalar (Motor, fren, multimedya sistemi gibi bölümlerdeki hatalar)
Bu tür durumlar aracın ayıplı mal sayılmasına neden olur ve tüketici bu duruma karşı çeşitli haklara sahiptir.
Sıfır Araçta Ayıp Durumunda Tüketici Hakları
Tüketiciler, sıfır araçlarında ayıp tespit ettiğinde aşağıdaki dört temel hakkı kullanabilirler:
1️⃣ Araç Bedelinin İadesini Talep Etme (Sözleşmeden Dönme Hakkı)
🔹 Araçtaki ayıp büyük bir kusursa (örneğin, ciddi bir motor arızası veya güvenlik sorunları), tüketici aracı iade ederek ödediği bedelin tamamını geri alma hakkına sahiptir.
🔹 Ancak, araç fiyatlarının zaman içinde artması nedeniyle, tüketicinin aynı fiyata yeni bir araç alma şansı düşebilir. Bu nedenle bu hak bazı durumlarda tüketicinin aleyhine olabilir.
2️⃣ Satış Bedelinde İndirim Talep Etme
🔹 Eğer tüketici aracı kullanmaya devam etmek istiyorsa, ayıp oranında fiyat indirimi talep edebilir.
🔹 Örneğin, aracın boyalı veya değişen parçalarının olması gibi durumlarda, aracın ikinci el değeri düşeceği için satıcıdan uygun bir indirim talep edilebilir.
🔹 Eğer satıcı ve alıcı arasında anlaşmazlık çıkarsa, bağımsız bir bilirkişi incelemesiyle aracın ayıplı değeri belirlenebilir ve fark iade edilir.
3️⃣ Ücretsiz Onarım Talep Etme
🔹 Tüketici, satıcının masrafları karşılaması koşuluyla, aracın ayıplı parçalarının ücretsiz olarak onarılmasını talep edebilir.
🔹 Ancak, onarım maliyeti aracın değerine yakınsa, bu hakkın yerine “ayıpsız benzeriyle değiştirme” hakkı kullanılması daha uygun olabilir.
🔹 Satıcı, genellikle garanti kapsamında onarım yapılmasını önerse de, tüketici diğer haklarını kullanma özgürlüğüne sahiptir.
4️⃣ Ayıpsız Benzeriyle Değişim Talep Etme
🔹 Sıfır aracın ayıplı olması durumunda tüketicinin en avantajlı hakkı, aracı ayıpsız bir yenisiyle değiştirme talebidir.
🔹 Yargıtay kararları da bu yöndedir; çünkü değişim hakkı, tüketicinin aracın değer kaybetmesini önlemesine yardımcı olur.
🔹 Satıcı genellikle değişimi kabul etmek istemez, ancak kanunen tüketicinin bu hakkı talep etme yetkisi bulunmaktadır.
Tüketici Haklarını Nasıl Kullanır?
📝 1. Ayıbı Satıcıya Bildirme:
- Tüketici, aracın ayıplı olduğunu fark ettiği anda satıcıya yazılı olarak bildirim yapmalıdır.
- Bu bildirim e-posta, noter ihtarnamesi veya iadeli taahhütlü posta ile yapılabilir.
📅 2. Satıcının 30 Gün İçinde Yanıt Vermesi:
- Satıcı, tüketicinin talebini 30 iş günü içinde yerine getirmek zorundadır.
- Bedel iadesi veya ayıpsız araçla değişim taleplerinde satıcı bu süre içinde işlem yapmak zorundadır.
⚖ 3. Satıcının Talebi Yerine Getirmemesi Durumunda Tüketici Mahkemesine Başvurma:
- Eğer satıcı tüketicinin talebini reddederse, tüketici hakem heyetine veya tüketici mahkemesine başvurabilir.
Satıcının Ayıptan Sorumlu Olmadığı Durumlar Var mı?
Satıcı, bazı durumlarda ayıba karşı sorumsuzluk anlaşması yapabilir. Ancak şu hallerde sorumluluktan kaçamaz:
❌ Eğer satıcı, aracı alıcıya teslim ederken mevcut bir ayıbı bilerek sakladıysa, yapılan sorumsuzluk anlaşmaları geçersiz olur.
❌ Gizli ayıplar durumunda satıcı, hatalı üretimden kaynaklanan kusurlardan sorumludur.
❌ Tüketici, satın aldığı aracın ayıplı olduğunu fark ettiğinde hemen satıcıya bildirim yapmalıdır.
Sıfır Araçta Ayıptan Kim Sorumludur?
Sıfır araç bir bayiden, galeriden veya doğrudan üreticiden alınmış olabilir. Tüketici, aracın ayıplı olmasından hem satıcıya hem de üretici firmaya karşı talepte bulunabilir.
- Satıcı, aracı teslim ettiği için sorumludur.
- Eğer ayıp üretimden kaynaklanıyorsa, üretici firma da sorumludur.
- Tüketici, ister satıcıya ister üreticiye başvurabilir.
Tüketici Hakları İçin Zamanaşımı Süresi Ne Kadardır?
⏳ Genel zamanaşımı süresi 2 yıldır.
⏳ Eğer satıcı ayıbı sakladıysa, zamanaşımı süresi uygulanmaz.
⏳ Ayıp araç teslim edildikten sonra ortaya çıkarsa, tüketici yine de yasal haklarını kullanabilir.
Sonuç
🚗 Sıfır araç satın alırken, aracın ayıplı olup olmadığını dikkatlice incelemek ve tespit edilen kusurları hemen bildirmek önemlidir.
⚖ Tüketici, satıcıya karşı 4 temel hakkını kullanabilir: bedel iadesi, indirim talebi, ücretsiz onarım ve değişim.
📌 Eğer satıcı talepleri yerine getirmezse, tüketici mahkemesine başvurarak hakkını arayabilir.
Sıfır araç alımında karşılaşılan sorunlar karşısında, tüketicilerin bilinçli hareket etmesi ve yasal haklarını bilerek hareket etmesi büyük önem taşır.
Diğer Yazılarımız:
2025 Özel Üniversite Zamları Hukuken Geçerli mi? Öğrenci ve Veli Hakları Nelerdir?
Özel Okul Ücretlerindeki Fahiş Artış, Zam, Ücret İadesi ve Hukuki Süreç