Boşanma süreci, sadece eşler arasında değil, özellikle çocuklar açısından da önemli hukuki ve duygusal sonuçlar doğurur. Bu sürecin en hassas aşamalarından biri de çocuğun velayetinin kime verileceğidir. Geleneksel uygulamada velayet tek bir ebeveyne verilse de son yıllarda “ortak velayet” seçeneği giderek yaygınlaşmaktadır. Peki, Türkiye’de ortak velayet nasıl istenir, hangi şartlar aranır ve delillerle bu nasıl ispatlanır?
Bu yazıda, ortak velayet kavramı, başvuru şartları, mahkeme süreci, istenebilecek deliller ve dikkat edilmesi gereken hukuki usuller adım adım ele alınmıştır.
Ortak Velayet Nedir?
Ortak velayet, boşanmış ebeveynlerin çocuğun bakım, eğitim, sağlık, sosyal ve duygusal gelişimi gibi konularda ortaklaşa karar alma hakkına sahip olmalarıdır. Bu durumda çocuk bir ebeveynin yanında kalırken diğeriyle de düzenli iletişim ve sorumluluk paylaşımı sürer.
📌 Ortak velayete ilişkin karar Türkiye’de ilk kez 2016 yılında Yargıtay içtihatlarıyla fiilen kabul görmüş, ardından mahkemelerce uygulanmaya başlanmıştır.
Ortak Velayete ilişkin Talep Hangi Şartlarda Yapılır?
Ortak velayete ilişkin talep, her davada değil, belirli kriterlerin sağlanması halinde kabul edilir:
Şartlar:
✅ Tarafların anlaşmalı boşanma yapıyor olması veya çekişmeli boşanma sonrası velayet konusunda uzlaşmış olmaları
✅ Ortak velayete ilişkin talebin açık ve yazılı şekilde protokolde belirtilmiş olması
✅ Ebeveynler arasında iletişim kurma becerisi ve iş birliği zemini bulunması
✅ Ortak velayetin çocuğun yararına olduğunun somut delillerle ispatı
✅ Çocuğun menfaatine aykırı bir risk bulunmaması (şiddet, bağımlılık, ihmal geçmişi vb.)
⚠️ Hakim, taraflar uzlaşsa dahi çocuğun üstün yararını esas alarak talebi reddedebilir.
Ortak Velayet Talebi Nasıl Yapılır?
🔹 1. Anlaşmalı Boşanma Davasında
Taraflar, boşanma protokolüne “ortak velayet” maddesini açıkça eklemelidir:
“Taraflar, müşterek çocukları [Ad Soyad]’ın ortak velayeti altında kalmasını kabul etmişlerdir. Çocuğun eğitimi, sağlığı ve sosyal gelişimi hakkında birlikte karar alacaklardır.”
🔹 2. Çekişmeli Boşanma veya Velayet Davasında
- Dava dilekçesinde talep açıkça belirtilmeli
- Ortak velayete ilişkin talebin çocuğun yararına olduğu gerekçelendirilmelidir
- Velayetle ilgili bilirkişi raporu ve sosyal inceleme talep edilebilir
Ortak Velayeti Destekleyecek Deliller Nelerdir?
📁 Uzlaşı kültürünü gösteren deliller:
- Ebeveynler arasında medeni ve saygılı mesajlaşmalar
- Okul toplantılarına birlikte katılım belgeleri
- Çocuğun günlük yaşamına dair birlikte alınan kararlar
- Psikolog, pedagog raporları
- Tanık beyanları (öğretmen, aile bireyleri)
📌 Bu deliller, ortak velayetin çocuğun istikrarı için faydalı olduğunu ispatlamak açısından oldukça önemlidir.
Mahkeme Süreci Nasıl İşler?
- Dava açılır veya mevcut davaya ortak velayet talebi eklenir
- Mahkeme sosyal inceleme raporu ister
- Çocuğun yaşı uygunsa (genellikle 8 yaş üstü) görüşü alınır
- Tarafların ortak karar alma yeterliliği değerlendirilir
- Hakim, tüm şartlar uygunsa ortak velayete karar verir
Sıkça Sorulan Sorular
Ortak velayetler sadece anlaşmalı boşanmalarda mı mümkündür?
➡️ Hayır. Çekişmeli boşanmalarda da talep edilebilir, ancak tarafların sonrasında velayet konusunda anlaşması gerekir.
Çocuk annede kalıyor ama ortak velayet olabilir mi?
➡️ Evet. Fiziksel velayet bir ebeveynde olabilir, ortak velayet karar alma yetkisiyle ilgilidir.
Hakim taraflar uzlaştı diye ortak velayeti otomatik verir mi?
➡️ Hayır. Hakim, çocuğun menfaatini esas alır. Anlaşma olsa bile risk görürse talebi reddedebilir.
Sonuç
Ortak velayette, çocuğun anne ve babasıyla olan ilişkisini dengeleyerek onun duygusal ve sosyal gelişimini destekleyen modern bir yaklaşımdır. Ancak her olayda uygulanabilir değildir. Ortak velayete ilişkin talepler, detaylı hukuki gerekçelendirme, delil ve iyi bir hazırlık gerektirir. Bu nedenle, sürecin profesyonelce yürütülmesi ve bir aile hukuku avukatından destek alınması, hem çocuğun hem de ebeveynlerin geleceği açısından büyük önem taşır.
Unutmayın: Boşanma hayatı bölebilir ama sorumluluğu paylaşmak çocuğu korur.
Diğer yazılarımız:
Yoksulluk Nafakası Nedir? Boşanma Sonrası Yoksulluk Nafakası Şartları ve Başvuru Süreci
Yabancı Uyruklu Eşle Boşanma: Türkiye’de Boşanma Süreci ve Tanıma-Tenfiz İşlemleri
Velayet Davasında Hâkim Karar Kriterleri: Çocuğun Üstün Yararı ve Ebeveyn Yeterlilikleri
Boşanmada Mal Paylaşımı: Evlilik Süresince Edinilen Malların Bölüşümü ve Yasal Haklar
Evlat Edinme Davasında Şartlar ve Usul Kuralları
Çocukla Kişisel Görüşme Hakkı: Boşanma Sonrası Velayet ve Görüşme Düzenlemeleri
Çekişmeli Boşanmada Maddi ve Manevi Tazminat: Şartlar, Deliller ve Hukuki Süreç
Anlaşmalı Boşanma için 1 Yıl Şartı 3 Aylık Evliyim, Anlaşmalı Boşanabilir Miyim (1) (1)
İstanbul’da Boşanma Avukatı Nasıl Bulunur? Adım Adım Rehber
Koruma Kararı Başvuru Süreci ve Uygulama Yöntemleri
Nafaka Miktarı Nasıl Belirlenir? Yoksulluk ve İştirak Nafakası Hesaplama
Anlaşmalı Boşanma Dilekçesi Nasıl Yazılır?
Mal Paylaşımı Davası Dilekçesi: Örnek ve Dikkat Edilmesi Gerekenler
Boşanma Dilekçesi Örneği ve Dikkat Edilmesi Gerekenler
İddet Müddetinin Kaldırılması Dava Dilekçesi Örneği ve Dikkat Edilmesi Gerekenler