Muaf Eşya Nedir? Haczedilemeyen Mallar ve Borçlunun Hakları [2025]

Borçlu olunması, her eşyanın haczedilebileceği anlamına gelmez. Türk hukuk sistemi, insan onuru ve temel yaşam koşullarını korumak adına bazı malları haciz dışında tutar. Bu tür mallara muaf eşya denir ve borçlunun yaşamını sürdürebilmesi için hayati önem taşır.

Muaf Eşya Ne Demektir?

Muaf eşya; İcra ve İflas Kanunu gereğince haczedilmesi yasak olan, borçlunun ve ailesinin yaşamını sürdürebilmesi için gerekli temel eşyalardır. Bu eşyalar, borçlu tarafından haciz sırasında beyan edilebilir ve icra memuru bu mallara el koyamaz. Aksi halde yasal itiraz yolları açıktır.

İcra ve İflas Kanunu’na Göre Haczedilemeyen (Muaf) Eşyalar

1. Zorunlu Yaşam Eşyaları

Yatak, yorgan, battaniye
Buzdolabı, fırın, çamaşır makinesi
Evdeki tek koltuk takımı ve yemek masası
Temel mutfak gereçleri

2. Meslek İcrası İçin Gerekli Araçlar

Terzinin dikiş makinesi
Avukatın bilgisayarı
Şoförün ticari aracı (ölçülü değerde olması şartıyla)

3. Tarım ve Hayvancılık Faaliyetleri İçin Gerekli Varlıklar

Geçimi sağlayan hayvanlar
Yem, süt sağım makinesi, tarım ekipmanları

4. Kişisel Giysiler

Günlük kıyafet ve ayakkabılar
Mevsimsel giysiler (mont, kaban vb.)

5. Maaş ve Emekli Aylıkları

Yalnızca maaşın dörtte biri haczedilebilir
Emekli maaşlarının da dörtte biri haczedilebilir (rızayla haciz hariç)

6. Engellilere Ait Cihaz ve Araçlar

Tekerlekli sandalye
Solunum cihazı ve benzeri medikal ekipmanlar

İcra Memuru Karşısında Borçlu Nasıl Davranmalı?

Beyan Verin

Haciz sırasında eşyanın muaf olduğunu memura açıkça belirtin. Örneğin:
“Bu evde tek buzdolabı var ve temel yaşam ihtiyacıdır.”

Tutanak Tutulmasını Talep Edin

Eşyayla ilgili beyanınızın tutanağa geçmesini isteyin. Bu, mahkemeye başvuruda önemli bir delildir.

Tanık veya Belge Sunun

Varsa tanık desteği veya fatura gibi belgelerle eşyayı savunmanız mümkündür.

Haksız Haciz Halinde Ne Yapılır?

İcra memuru, muaf eşya üzerinde hukuka aykırı şekilde haciz uygularsa, 7 gün içinde icra mahkemesine şikâyet yoluyla başvurulabilir. Mahkeme, haczin kaldırılmasına karar verebilir.