İş Yerinde Ayrımcılık ve Taciz: İşçinin Hakları ve Hukuki Koruma Yolları
İş Yerinde Ayrımcılık ve Taciz Ne Anlama Gelir?
İş Yerinde Ayrımcılık
Cinsiyet, etnik köken, din, dil, engellilik durumu, yaş, siyasi görüş veya sendikal üyelik gibi nedenlerle bir çalışanın dezavantajlı muameleye tabi tutulmasıdır.
Taciz
İşyerinde çalışanlara yönelik rahatsız edici, aşağılayıcı, cinsel veya psikolojik nitelikteki davranışlardır. Mobbing, cinsel taciz ve sözlü-fiziksel saldırılar bu kapsama girer.
İşçi Aleyhine Uygulanabilecek Haksız Yaptırımlar
- Keyfi işten çıkarma
- Görev yeri veya pozisyon değişikliği
- Mobbing
- Maaş kesintisi
- Disiplin soruşturması
- Karalama kampanyası
İşçinin Hakları ve Koruma Yolları
1. Ayrımcılık Yasağı ve Eşit Davranma Hakkı
İş Kanunu m.5 uyarınca ayrımcılık durumunda en az 4 maaş tutarında tazminat talep edilebilir.
2. Cinsel Taciz veya Mobbing Durumunda Derhal Fesih Hakkı
İş Kanunu m.24/2-b gereği, işçi derhal fesih yaparak kıdem tazminatını alabilir.
3. Tazminat ve Ceza Davası Açma Hakkı
- Manevi tazminat
- İşe iade davası
- Ceza davası
- TMK m.24-25 kapsamında kişilik hakları ihlali davası
4. İşe İade ve Sendikal Tazminat
- 1 yıla kadar sendikal tazminat
- 4 aya kadar boşta geçen maaş
- 4–8 ay işe başlatmama tazminatı
5. Kurumlara Şikayet Hakkı
- ALO 170
- TÄ°HEK
- CİMER
- İş müfettişi
- Savcılık
Delil Olarak Kullanılabilecek Belgeler
- Mesaj/e-posta kayıtları
- Tanık ifadeleri
- Kamera kayıtları
- Performans belgeleri
- Resmi yazışmalar
İşverenin Sorumluluğu
- Tazminat
- İdari para cezası
- Hapis cezası
- Marka itibar kaybı
Sık Sorulan Sorular
Ayrımcılığa uğradım ama şahit yok, ne yapabilirim? Belgeler ve dolaylı tanıklar delil olabilir.
Taciz şikayetinden sonra işten çıkarıldım. Hakkım var mı? Misilleme olduğu için işe iade ve tazminat davası açabilirsiniz.
Psikolojik tacize uğruyorum ama işten ayrılmak istemiyorum. Ne yapmalıyım? Resmi şikayet sürecini başlatabilir ve hukuki destek alabilirsiniz.
Sonuç
Diskriminasyon ve taciz hem bireysel haklara hem de işyeri düzenine zarar verir. İşverenin sorumluluklarını ihlal etmesi durumunda işçiler haklarını aramalı ve gerektiğinde yargı yoluna başvurmalıdır.
Unutmayın: Sessizlik, ayrımcılığı ve tacizi güçlendirir. Hakkınızı aramak hem sizin hem de çalışma ortamınız için koruyucu bir adımdır.
Diğer Yazılarımız:
İşe İade Davası Nedir? 2025 Güncel Rehber
İş Sağlığı ve Güvenliği İhlallerine Karşı İşçinin Hakları ve Tazminat
Analık İzni ve Süt İzni Hakları: İşverenin Yükümlülükleri Nelerdir? (2025 Rehberi)
Bakırköy İş Hukuku Avukatı: İşçi ve İşveren Haklarınız İçin Rehber
Belirsiz Süreli İş Sözleşmesi Feshi: Geçerli Sebepler ve Tazminat Hakları
Deneme Süresi Feshi: Haksız Feshi İspat Etme ve İşe İade İmkanı
Esnek Çalışma Modelleri ve İşverenin Yasal Yükümlülükleri – 2025 Rehberi