İcra takibi, belirli hukuki kurallar çerçevesinde alacaklı tarafın, borçludan alacağını tahsil edebilmek için başvurduğu zorlayıcı (cebri) bir yöntemdir. Bu yöntem; takip talebinin icra dairesine sunulmasıyla başlar ve alacaklının ödemesini tam olarak almasıyla sona erer. İcra takibi, 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu’nda düzenlenmiş olup, ilamlı ve ilamsız takip gibi farklı türleri mevcuttur.
Aşağıda, icra takibinin nasıl başlatıldığı, nasıl takip edildiği ve hangi süreçlerden geçtiği konusunda genel bir bakış sunulmuştur.
1. İcra Takibi Nedir?
İcra takibi, yasal olarak ödenmesi gereken ve zamanında yerine getirilmeyen bir borcun tahsili amacıyla, icra dairesi aracılığıyla yürütülen hukuki işlemler bütünüdür.
- Alacaklı, icra takibini başlatarak borcunu tahsil etmeyi hedefler.
- Borçlu, ödeme emri tebliğ edildiğinde borca itiraz edebilir, borcu kabul edip ödeme yoluna gidebilir veya mal beyanında bulunabilir.
2. İcra Takibi Nasıl Başlatılır?
İcra takibi, Takip Talebi adı verilen bir belgenin icra dairesine sunulmasıyla başlar. İcra dairesi, talebin hukuki dayanaklarını inceler ve uygun görürse en geç üç gün içinde bir Ödeme Emri düzenler. Bu ödeme emri, borçluya tebliğ edilir.
İlamlı ve İlamsız İcra Takibi
- İlamlı İcra Takibi: Bir mahkeme kararı (ilam) dayanağıyla başlatılır.
- İlamsız İcra Takibi: Herhangi bir ilama dayanmaksızın, alacaklının talebiyle yürütülen takip yöntemidir.
Haciz ve Rehnin Paraya Çevrilmesi Yolu
- Haciz Yoluyla Takip: Borçlunun malvarlığına haciz konularak alacağın tahsili sağlanır.
- Rehnin Paraya Çevrilmesi: Taşınır veya taşınmaz rehni söz konusuysa, rehinli mal satılarak elde edilen gelirle borç kapatılır.
3. İcra Takibinin Başladığı Nasıl Anlaşılır?
Ödeme Emri borçluya tebliğ edildiğinde, icra takibinin başlatıldığı resmi olarak anlaşılır. Bu tebligat, genellikle posta yoluyla yapılır. Aşağıdaki durumlarda da icra takibi varlığı öğrenilebilir:
- UYAP e-Devlet Sorgulaması: Borçlu, e-devlet üzerinden icra dosyalarını sorgulayarak takip olup olmadığını görebilir.
- Alacaklı Avukatı Bildirimi: Alacaklı vekili, borçluya yazılı veya sözlü olarak takibi bildirebilir.
Ancak tebligat, yasal anlamda en önemli bildirim yöntemidir. Tebligatın yapılmasıyla birlikte ödeme emrine yönelik itiraz ve diğer kanuni süreler işlemeye başlar.
4. İcra Takibini Başlattıktan Sonra Süreç Nasıl İlerler?
Ödeme Emri tebliğ edildiği anda borçlu açısından üç temel seçenek doğar:
- Borca İtiraz Etmek: Borcun varlığına veya miktarına itiraz ederek takibin durdurulmasını talep edebilir.
- Bu durumda takip, itirazın kaldırılması veya itirazın iptali davası açılıncaya kadar durur.
- Alacaklı, 6 ay içinde itirazın iptali veya kaldırılması davasını açabilir. Mahkeme borcun varlığı yönünde karar verirse takip yeniden devam eder.
- Mal Beyanında Bulunmak: Borcun varlığını kabul eden borçlu, yasal süre içinde mal beyanında bulunarak borcunu nasıl ödeyeceğini bildirebilir.
- Borcu Ödeyerek Takibi Sonlandırmak: En hızlı yöntemdir. Ödemenin yapılmasıyla icra takibi hemen sonlanır.
5. İcra Takibi Kaç Gün Sürer?
- Sorunsuz ve İtirazsız: Borçlu ödeme emrinin gereğini (ödeme veya itiraz) gecikmeksizin yerine getirirse süreç genellikle 15 gün içinde sonuçlanır.
- Haciz Yoluna Başvurulması:
- İcra dairesine haciz talebinde bulunulur.
- Malların tespiti, haczi ve satışı gibi işlemler söz konusu olur.
- İcra dairelerinin ve mahkemelerin iş yüküne göre bu süreç 6-12 ay arasında değişebilir.
- İtiraz Olması Durumunda: Borçlunun itiraz etmesiyle takip durur. Alacaklı, itirazın iptali veya kaldırılması davası açar. Dava süreci ve sonrasında haciz işlemlerinin yapılması daha uzun sürer.
Her icra takibi, borcun niteliği, dayanak belgeler ve tarafların itiraz veya uzlaşma durumlarına göre farklı sürelerde tamamlanabilir.
6. İcra Dosyası Açıldıktan Kaç Gün Sonra Haciz Gelir?
Alacaklı, takip talebi sırasında veya sonrasında haciz talebinde bulunabilir. Kanuna göre:
- Ödeme emrinin tebliğinden itibaren 1 yıl içinde haciz talep etmek gerekir (İcra ve İflas Kanunu m. 78/2).
- Alacaklı haciz talebinde bulunduğunda icra dairesi, üç gün içinde haciz işlemini başlatmakla yükümlüdür (İcra ve İflas Kanunu m. 79).
Dolayısıyla “icra dosyası açıldıktan kaç gün sonra haciz geleceği”, alacaklının haciz talebine bağlıdır. Banka hesapları, taşınır ve taşınmazlar üzerine konulacak haciz işlemleri ilgili kurumlar üzerinden gerçekleştirildiği için kesin bir gün sayısı vermek mümkün olmamakla birlikte, talep edildikten sonra haciz süreci oldukça hızlı ilerleyebilir.
Sonuç ve Öneri
İcra takibi, hukuki zeminde borçluya karşı cebri tahsil imkânı tanıyan kapsamlı bir süreçtir. İcra sürecinin sağlıklı ilerlemesi ve hak kayıplarının önlenmesi için her adımda yasal prosedürlere dikkat etmek gerekir:
- Borçluysanız, ödeme emrini aldıktan sonra sürelere riayet etmeniz önemlidir.
- Alacaklıysanız, haciz talebi gibi işlemleri zamanında yaparak takip sürecini hızlandırabilirsiniz.
İcra ve iflas hukuku oldukça teknik bir alandır. Daha detaylı bilgi ve profesyonel destek için bir icra ve iflas hukuku avukatıyla görüşmeniz hem alacaklılar hem de borçlular açısından sürecin doğru yönetilmesini sağlayacaktır.
Üçüncü Kişilerdeki Mal ve Alacakların Haczi Nedir?
Taşınmazın Aynına İlişkin Davalarda Kesinleşmeden İcra Edilemeyen Kararlar
İcra Takibine İtiraz Nasıl Yapılır?
Tasarrufun İptali Davası Nedir? Şartları ve Süreçleri
Kambiyo Senetlerine Özgü Haciz Yolu Nedir?
Senette Bulunması Gereken Unsurlar Nelerdir? (Güncel Rehber)
Ödenmeyen Senet Tahsilatı Nasıl Yapılır?
Karşılıksız Çek Nedir ve Ceza Davası Nasıl Yürütülür?
Banka Hesabına Haciz Konulabilir Mi?