Senet, borçlu tarafından alacaklıya verilen, belirli bir tutarın ödeneceğini taahhüt eden kıymetli evrak türüdür. Ancak senedin hukuki geçerliliğe sahip olabilmesi için bazı unsurları içermesi zorunludur. 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu (TTK) kapsamında belirlenen Senette Bulunması Gereken Unsurlar, eksik veya hatalı olduğunda senedin geçerliliği tartışmalı hale gelir.
Bu yazımızda senette bulunması gereken zorunlu, alternatif ve isteğe bağlı unsurları ele alıyor, eksik unsurların doğurabileceği sonuçları detaylandırıyoruz.
1. Senette Bulunması Gereken Zorunlu Unsurlar
Bir senedin geçerli sayılabilmesi için mutlaka içermesi gereken unsurlar şunlardır:
✅ 1.1 “Bono” veya “Emre Yazılı Senet” İbaresi
Senet metninde “bono” veya “emre yazılı senet” ibaresinin yer alması şarttır. Farklı bir dilde düzenlenen senetlerde de, ilgili dildeki karşılığı bulunmalıdır.
✅ 1.2 Ödeme Vaadi ve Tutar
- Senette kesin bir ödeme taahhüdü bulunmalıdır.
- Ödeme şartlı olamaz, açık ve net olmalıdır.
- Tutar, hem yazıyla hem rakamla belirtilmelidir. Farklılık olması halinde yazıyla belirtilen tutar geçerli kabul edilir.
- Birden fazla tutar yazılmışsa, en düşük olanı geçerli olur.
✅ 1.3 Lehtar (Alacaklı Kişi)
- Senette parayı tahsil edecek kişi (lehtar) mutlaka belirtilmelidir.
- Gerçek kişiyse adı-soyadı, tüzel kişiyse ticaret unvanı yazılmalıdır.
- Hamiline bono düzenlenemez, mutlaka bir alacaklı ismi bulunmalıdır.
✅ 1.4 Düzenlenme Tarihi
- Senedin düzenlendiği tarih (gün/ay/yıl) formatında açıkça belirtilmelidir.
- Ödeme tarihi, düzenleme tarihinden önce olamaz.
✅ 1.5 Düzenleyenin (Borçlunun) İmzası
- Senedi düzenleyen kişi, el yazısıyla imza atmalıdır.
- Elektronik imza veya parmak izi geçerli değildir.
- Tüzel kişiler adına imza atan yetkilinin kaşenin üzerine imza atması gerekir. Eğer farklı bir yere daha imza atılırsa, yetkili kişi bonoya kefil olmuş sayılır.
2. Alternatif (Zorunlu) Unsurlar
Bazı unsurlar senette bulunmasa da, kanun bu durumlarda belirli düzenlemeler getirir. Bunlar:
🔹 2.1 Vade
Senet dört farklı vadeyle düzenlenebilir:
- Görüldüğünde ödenecek senet: İbraz edildiğinde ödenir (maksimum 1 yıl içinde sunulmalıdır).
- Görüldükten belirli bir süre sonra ödenecek senet: Protesto veya kabul tarihinden itibaren belirli bir süre sonrası ödenir.
- Düzenleme tarihinden belirli bir süre sonra ödenecek senet: Düzenlenme tarihine göre vadeye bağlanır.
- Belirli bir günde ödenecek senet: Açık bir tarih belirtilir.
💡 Eğer vadeye dair bir kayıt bulunmuyorsa, senet görüldüğünde ödenecek kabul edilir.
🔹 2.2 Ödeme Yeri
- Ödeme yeri belirtilmemişse, düzenleme yeri ödeme yeri olarak kabul edilir.
🔹 2.3 Düzenleme Yeri
- Düzenleme yeri belirtilmemişse, senet düzenleyenin isminin yanında yazılı olan yer düzenleme yeri olarak kabul edilir.
- Birden fazla düzenleme yeri yazılamaz.
- Mahkemeler şehir/ilçe kısaltmalarını kabul etmektedir (Örn: İst., Ank.).
3. Senette Bulunabilecek İsteğe Bağlı Unsurlar
Bunlar senedin geçerliliğini etkilemez ancak tarafların haklarını koruyabilir:
📌 3.1 Muacceliyet Kaydı
Vade tarihi gelmiş borç ödenmezse, diğer bonoların da muaccel (hemen ödenmesi gereken) hale geleceğine dair bir kayıt eklenebilir.
📌 3.2 Bedel Kaydı
- Senedin hangi borç ilişkisine dayandığını gösteren bir açıklama eklenebilir.
📌 3.3 Faiz Kaydı
- Sadece “görüldüğünde ödenecek” veya “görüldükten belli bir süre sonra ödenecek” bonolarda faiz kaydı geçerlidir.
- Diğer senetlerde faiz yazılmış olsa bile yazılmamış sayılır.
📌 3.4 Yetki Kaydı
- Senetten doğacak uyuşmazlıkların hangi mahkemede veya icra müdürlüğünde çözüleceği belirlenebilir.
4. Eksik Unsurların Sonuçları
❌ Zorunlu Unsurlar Eksikse
- Senet, kambiyo senedi vasfını kaybeder ve adi senet niteliğine dönüşür.
- İcra takibi gibi işlemler daha uzun ve zor hale gelir.
❌ Açık Bono (Boş Senet) Durumu
- Açık bono, borçlunun sadece imza atıp alacaklıya verdiği ve sonradan doldurulan senettir.
- Senet tedavüle çıkmadan önce eksik unsurlar tamamlanmalıdır.
5. Sık Sorulan Sorular
✔ Emre Yazılı Senet Nedir?
Lehtarın adı belirtilerek düzenlenen, kanunen emre yazılı sayılan kıymetli evraklardır.
✔ Senette Vade Yoksa Ne Olur?
Kanunen, “görüldüğünde ödenecek senet” olarak kabul edilir.
✔ Düzenleme Yeri Kısmında Kısaltma Kullanılabilir mi?
Evet, açıkça anlaşılır olduğu sürece mahkemeler kısaltmaları kabul edebilir (Örn: “GOP/İST” = Gaziosmanpaşa/İstanbul).
✔ Senette Birden Fazla Vade Yazılabilir mi?
Hayır, birden fazla vade belirtilmesi senedi geçersiz kılar.
✔ Hamiline Yazılı Bono Düzenlenebilir mi?
Hayır, bonoda mutlaka bir lehtar adı yazılmalıdır.
Sonuç: Senet Düzenlerken Nelere Dikkat Etmelisiniz?
✅ Tüm zorunlu unsurların eksiksiz olmasına dikkat edin.
✅ Boş senede imza atmayın, detaylarını önceden belirleyin.
✅ Senedin kambiyo senedi vasfını koruduğundan emin olun.
✅ Anlaşmazlık durumunda bir avukata danışarak hukuki haklarınızı güvence altına alın.
💡 Senetle ilgili hukuki süreçlerde bir icra avukatı ile çalışmak büyük önem taşır.
Üçüncü Kişilerdeki Mal ve Alacakların Haczi Nedir?
Taşınmazın Aynına İlişkin Davalarda Kesinleşmeden İcra Edilemeyen Kararlar
İcra Takibine İtiraz Nasıl Yapılır?
Tasarrufun İptali Davası Nedir? Şartları ve Süreçleri
Kambiyo Senetlerine Özgü Haciz Yolu Nedir?
Ödenmeyen Senet Tahsilatı Nasıl Yapılır?
Karşılıksız Çek Nedir ve Ceza Davası Nasıl Yürütülür?
Banka Hesabına Haciz Konulabilir Mi?
Araç Haczi Nedir ve Nasıl Kaldırılır?