İlamsız icra takibi; herhangi bir mahkeme kararı (ilam) olmaksızın, alacaklının doğrudan icra dairesine başvurarak alacağına ulaşmasını sağlayan bir icra prosedürüdür. Bu yöntem, özellikle para ve teminat alacakları için kullanılır ve borcun varlığına ilişkin yazılı bir belgeye veya mahkeme kararına ihtiyaç duyulmadan başlatılabilir. İcra dairesi, yargısal bir kuruluş olmadığı için bu süreçte esasen yalnızca idari işlemler yürütür. Borçlu, itiraz veya şikayet gibi hukuki yollara başvurmaya karar verirse ancak o zaman mahkeme süreci devreye girer.

İlamsız İcra Takibinin Yasal Dayanağı

İlamsız icra takibi, 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu’nun 42 ile 73’üncü maddeleri arasında düzenlenmiştir. Kanunun ilgili hükümleri gereğince, para veya teminat alacaklarının tahsili amacıyla bu takip yoluna başvurmak mümkündür. Ayrıca kanun, yabancı devletler ve idari yargının görev alanına giren konularda ilamsız takip yapılmasını yasaklamıştır.

İlamsız İcra Takibi Nasıl Başlatılır?

  1. Takip Talebi Düzenleme: Alacaklı, ilamsız icra yoluna başvurmak istediğinde öncelikle bir takip talebi hazırlar. Bu talepte, alacak miktarı, borçlunun kimlik bilgileri ve diğer gerekli ayrıntılar yer alır.
  2. Ödeme Emrinin Gönderilmesi: İcra dairesi, alacaklının sunduğu takip talebini inceleyerek üç gün içinde borçluya bir ödeme emri tebliğ eder. Bu ödeme emri borçluya, belirtilen süre içinde (genellikle yedi gün) borcunu ödemesi veya itiraz etmesi gerektiğini bildirir.
  3. Borçlunun Temerrüdü: Ödeme emri, borçluyu hukuki olarak “temerrüde” düşüren işlemdir. Yani borçlu, bu emirdeki süre içinde borcunu ödemez ya da itiraz etmezse takibin devamına engel kalmaz.

İlamsız İcra Takibine Nasıl İtiraz Edilir?

  • Yedi Günlük Süre: Borçlu, ödeme emrinin kendisine tebliğinden itibaren yedi gün içinde icra dairesine yazılı veya sözlü olarak itiraz edebilir.
  • Gecikmiş İtiraz: Eğer borçlu, kusuru olmaksızın yasal sürede itiraz edememişse, haciz süreci tamamlanana kadar “gecikmiş itiraz” başvurusunda bulunabilir. Bu başvuru için, gecikmenin haklı bir nedene dayandığı delillerle gösterilmelidir.
  • Harç ve Masraflar: Borçlu, gecikmiş itiraz taleplerinde gerekli harç ve masrafları ödeme yükümlülüğündedir. Mahkeme, bu itirazın haklı olup olmadığına karar vermek üzere gerekli incelemeyi yapar.

İlamsız İcra Takibinde Haciz Süreci

  1. Haciz Talebi: Alacaklı, ödeme emrinin tebliğinden itibaren bir yıl içinde haciz isteme hakkına sahiptir. Bu süre içinde haciz talep edilmezse takip düşer.
  2. Haciz Uygulaması: İcra dairesi, haciz talebi alındıktan sonra üç gün içinde borçlunun malvarlığını tespit ederek haciz işlemlerine başlar. Bu kapsamda;
    • Taşınır Mallar: Borçlunun iş yeri veya konutundaki taşınır mallar haczedilebilir. Haczedilemeyecek eşyalar kanunla belirlenmiştir.
    • Bankalar ve Taşınmazlar: Borçlunun banka hesapları veya taşınmazları ilgili kurum kayıtları üzerinden haczedilebilir.
  3. Yasal Sınırlamalar: Kanun, bazı eşyaların ve gelirlerin haczedilemeyeceğini açıkça düzenlemiştir. Haciz sırasında icra memurları, gerektiğinde kolluk kuvvetleriyle iş birliği yaparak zor kullanma yoluna da gidebilir.

İlamsız İcra Takibinin Önemi

  • Yargı Yükünün Azaltılması: İlamsız icra yolu, mahkeme kararı olmaksızın yürütüldüğü için yargının iş yükünü hafifletir.
  • Hızlı Tahsilat: Özellikle ticari hayatta, alacaklının hızlı ve etkin biçimde alacağına kavuşmasına imkân tanır.
  • Pratik Uygulama: Sürecin icra dairesi tarafından yürütülmesi sayesinde, taraflar mahkemeye gitmeden uyuşmazlığın çözümüne yaklaşabilir.

Sonuç olarak, ilamsız icra takibi, para ve teminat alacaklarının tahsilinde alacaklılara pratik bir yol sunan etkili bir yöntemdir. Yasal altyapısı 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu’na dayanan bu takip şeklinde, borçlunun haklarını korumak için de itiraz ve şikayet gibi mekanizmalar öngörülmüştür. Özellikle ticari yaşamda sıkça başvurulan ilamsız icra takibi, hızlı ve etkili sonuçlarıyla ön plana çıkmaktadır.

Diğer yazılarımız:

Üçüncü Kişilerdeki Mal ve Alacakların Haczi Nedir?

Hacze İştirak Nedir?

Taşınmazın Aynına İlişkin Davalarda Kesinleşmeden İcra Edilemeyen Kararlar

Mal Beyanı Nedir?

İcra Takibine İtiraz Nasıl Yapılır?

Tasarrufun İptali Davası Nedir? Şartları ve Süreçleri

Kambiyo Senetlerine Özgü Haciz Yolu Nedir?

Senette Bulunması Gereken Unsurlar Nelerdir? (Güncel Rehber)

Ödenmeyen Senet Tahsilatı Nasıl Yapılır?

Karşılıksız Çek Nedir ve Ceza Davası Nasıl Yürütülür?

Banka Hesabına Haciz Konulabilir Mi?

Araç Haczi Nedir ve Nasıl Kaldırılır?

İcra Takibi Süreci Nedir ve Nasıl İşler?

Bakırköy Avukat ve Hukuk Büroları konum için tıklayınız.