Mal beyanı, 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu uyarınca başlatılan icra takibi sürecinde borçlunun, ödeme emrine istinaden sahip olduğu mal varlığını ve üçüncü kişiler nezdindeki haklarını icra dairesine bildirmesini ifade eder. Bu bildirim, kanuni bir yükümlülük olup İİK’nın 74. maddesi doğrultusunda yapılır. Borçlunun, icra takibine yeterli mal ve haklarını beyan etmesi, alacaklının alacağını tahsil etmesini kolaylaştırır.

Mal Beyanının Yasal Dayanağı

İcra ve İflas Kanunu’nun 74. maddesi, borçlunun mal beyanında bulunma zorunluluğunu açıkça düzenler. Bu maddede, borçlunun:

  • Borcunu ödemeye yeterli düzeydeki mal, hak ve alacaklarının neler olduğunu,
  • Sahip olduğu gelir kaynaklarını ve geçim durumunu,
  • Borcunu ne şekilde ödeyeceğine dair beyanını

icra dairesine yazılı veya sözlü olarak bildirmesi gerektiği belirtilir.

Mal Beyanı Hangi Durumlarda Verilir?

  1. Ödeme Emri Tebliği Durumunda:
    Kendisine ödeme emri ulaştırılan borçlu, tebligat tarihinden itibaren 7 gün içinde mal beyanında bulunmak zorundadır. Bu süre içinde itiraz veya ödeme gerçekleşmezse, beyan yükümlülüğü doğar.
  2. İtirazın Kaldırılması Hâlinde:
    Borçlu, ödeme emrine itiraz edip takibi durdurmuşsa ve itirazın kaldırılmasına/iptaline karar verilmişse, kararın tebliğinden veya öğrenilmesinden itibaren 3 gün içinde mal beyanı vermelidir.
  3. Ticareti Terk Eden Tacirlerde:
    Ticaret faaliyetini sonlandıran tacir, 15 gün içinde ticaret siciline bildirimde bulunmak ve aktif-pasifini gösterir kapsamlı bir mal beyanını alacaklılarıyla birlikte sunmakla yükümlüdür.
  4. Rehin Hakkı İtirazlarında:
    Eğer borçlu rehin hakkına itiraz ederse ve alacaklı rehnin paraya çevrilmesi yoluyla takipten vazgeçip haciz yoluna dönerse, borçluya 7 gün içinde mal beyanında bulunma süresi tanınır.
  5. İflas Durumunda:
    İflasa tabi kişilerin, aciz hâlinde olduklarını gösteren tüm bilgi ve belgeleri; aktif ve pasiflerini, ayrıca alacaklıların isim ve adreslerini iflas talebine ekleyerek beyan etmesi gerekir.

Mal Beyanı Nasıl Hazırlanır?

  • Standart Mal Beyanı Formları:
    İcra ve iflas müdürlüklerinde veya ilgili kurumlardan temin edilebilen formlar aracılığıyla düzenlenebilir.
  • 3628 Sayılı Kanun Kapsamı:
    Kamu görevlilerinin mal bildirimleri de ayrı formlarla yapılabilir. Bu bildirimin kapsamı ve içeriği farklı mevzuatla düzenlense de temel mantık, mal varlığının belirlenmesi ve beyan edilmesidir.

Mal Beyanı Vermemenin Hukuki Sonuçları

Mal beyanında bulunmak, İİK kapsamında zorunlu bir işlemdir. Süresi içinde beyan vermeyen veya hiç vermeyen borçluyu aşağıdaki sonuçlar bekleyebilir:

  1. Zorlama Hapsi (Hapisle Tazyik):
    Alacaklının talebiyle icra mahkemesi, mal beyanında bulunmayan borçlu hakkında hapisle tazyik kararı verebilir. Bu karar, borçlunun mal beyanını yapana kadar devam eder ancak süresi 3 ayı geçemez.
  2. Takip Sürecinin Uzaması ve Ek Maliyetler:
    Beyanda bulunulmaması, icra takibinin daha zor ve uzun bir hâle gelmesine neden olur. Bu da ek masraf ve gecikmelere yol açabilir.

Mal Beyanında Bulunmamak Suç Mudur?

  • 3628 Sayılı Kanun Kapsamında Ceza Yaptırımı:
    Özellikle kamu görevlileri, mal beyanında bulunmama durumunda cezai yaptırıma tabi olabilir.
  • İcra ve İflas Kanunu Kapsamında Zorlama Hapsi:
    2004 sayılı Kanun’da, mal beyanı yapmayan borçlu hakkında verilen hapis kararı, temel olarak alacağın tahsilini kolaylaştırmaya yönelik bir tedbirdir. Borçlu, mal beyanı yapar yapmaz zorlama hapsi sona erer.

Sonuç

Mal beyanı, hem alacaklının alacağının tahsili hem de borçlunun hukuki yükümlülüklerini yerine getirmesi bakımından kritik bir mekanizmadır. İcra takibi sürecinde oluşabilecek hak kayıplarını önlemek ve süreç hakkında doğru bilgiye sahip olmak için icra ve iflas hukuku alanında uzman bir avukattan destek almak büyük önem taşır. Mal beyanı vermezseniz, zorlama hapsi gibi yaptırımlarla karşılaşabileceğinizi unutmamanız gerekir.

Yasal haklarınızı korumak ve en doğru adımları atmak için hemen uzman bir hukukçuya danışarak ayrıntılı bilgi edinebilirsiniz.

İlamsız İcra Takibi Nedir?

Üçüncü Kişilerdeki Mal ve Alacakların Haczi Nedir?

Hacze İştirak Nedir?

Taşınmazın Aynına İlişkin Davalarda Kesinleşmeden İcra Edilemeyen Kararlar

İcra Takibine İtiraz Nasıl Yapılır?

Tasarrufun İptali Davası Nedir? Şartları ve Süreçleri

Kambiyo Senetlerine Özgü Haciz Yolu Nedir?

Senette Bulunması Gereken Unsurlar Nelerdir? (Güncel Rehber)

Ödenmeyen Senet Tahsilatı Nasıl Yapılır?

Karşılıksız Çek Nedir ve Ceza Davası Nasıl Yürütülür?

Banka Hesabına Haciz Konulabilir Mi?

Araç Haczi Nedir ve Nasıl Kaldırılır?

İcra Takibi Süreci Nedir ve Nasıl İşler?

Bakırköy Avukat ve Hukuk Büroları konum için tıklayınız.