Bir kişinin ölümünden sonra malvarlığının nasıl paylaşılacağını belirleyen en güçlü hukuki belge vasiyetnamedir. Ancak her vasiyetname, kendiliğinden geçerli sayılmaz. Şekil şartlarına veya hukuka aykırılıklar barındıran vasiyetnameler, iptal edilebilir ya da geçersiz sayılabilir.
Bu yazıda, vasiyetnamenin geçerli olması için gereken şartlar nelerdir, hangi durumlarda vasiyetname geçersiz sayılır ve iptal davası nasıl açılır gibi sorulara adım adım açıklık getiriyoruz.
Vasiyetname Nedir?
Vasiyetname, bir kişinin ölümünden sonra malvarlığını kimlere, ne şekilde bırakmak istediğini beyan ettiği tek taraflı ve resmi nitelikte bir hukuki işlemdir.
📌 Türk Medeni Kanunu’na göre, vasiyetname kişinin son iradesini ifade eder ve ancak belirli şekil şartlarına uyularak düzenlendiğinde geçerlidir.
Vasiyetnamenin Geçerlilik Şartları
1. Ehliyet
- Vasiyet eden kişi 15 yaşını doldurmuş olmalı
- Ayırt etme gücüne (temyiz kudretine) sahip olmalı
- Akıl hastalığı, alkol veya ilaç etkisi altında olmamalı
2. Şekil Şartı
Vasiyetnameler üç şekilde yapılabilir:
a) Resmî Vasiyetname
- Noter, sulh hâkimi veya resmi memur huzurunda
- Tanıklarla birlikte düzenlenir
- En güvenli ve geçerli türdür
b) El Yazılı Vasiyetname
- Tamamı miras bırakanın kendi el yazısıyla yazılmış olmalı
- Tarih atılmalı ve imzalanmalı
- Başkası tarafından yazılan metin geçersizdir
c) Sözlü Vasiyetname
- Olağanüstü hallerde (savaş, ölüm tehlikesi, doğal afet) yapılabilir
- İki tanık huzurunda sözlü beyanla oluşturulur
- En kısa sürede yazılı hale getirilmelidir
3. Konu ve İçerik
- Kişi ancak kendi malvarlığı hakkında tasarruf edebilir
- Kamu düzenine, ahlaka veya kişilik haklarına aykırı olmamalıdır
- Zorunlu mirasçıların saklı payı ihlal edilmemelidir (örneğin çocukların tamamen mirastan çıkarılması)
Vasiyetnamenin Geçersiz Sayılma Nedenleri
Bir vasiyetname, aşağıdaki nedenlerle geçersiz sayılabilir:
❌ 1. Ehliyetsizlik
- Akıl hastalığı, demans, alkol/ilaç etkisiyle yazılan vasiyetnameler geçersizdir
- Vasiyetname düzenlenme tarihinde kişi ayırt etme gücüne sahip değilse iptal edilebilir
❌ 2. Şekil Eksikliği
- El yazılı vasiyetname başkasının el yazısıyla yazılmışsa
- Tarih veya imza eksikse
- Resmi vasiyetname tanıksız yapılmışsa
➡️ Vasiyetname usulsüz sayılır
❌ 3. Zorla veya Aldatmayla Hazırlanması
- Baskı, tehdit, hile veya yönlendirme varsa
- Vasiyetnamenin içeriği miras bırakanın özgür iradesiyle oluşmamışsa
❌ 4. Kamu Düzenine Aykırılık
- Suç teşviki, ahlaka aykırı talepler, dini veya etnik ayrımcılık gibi durumlar
➡️ Vasiyetnamenin kısmen veya tamamen hükümsüzlüğüne yol açar
Vasiyetnamenin İptali Davası Nasıl Açılır?
1. Görevli Mahkeme: Asliye Hukuk Mahkemesi
2. Yetkili Mahkeme: Miras bırakanın son yerleşim yeri mahkemesi
3. Dava Açma Süresi:
- Vasiyetnamenin açıldığını öğrenmeden itibaren 1 yıl
- Her hâlükârda vasiyetin ifasından itibaren en geç 10 yıl
4. İspat Yükü:
İddiada bulunan kişi, vasiyetnamenin geçersizliğini delillerle ispatlamalıdır (tanık, uzman raporu, sağlık kayıtları, belge incelemesi vb.)
Sık Sorulan Sorular
Vasiyetname noterde değilse geçersiz midir?
➡️ Hayır. El yazılı vasiyetname de geçerlidir, ancak şekil şartlarına uygun olmalıdır.
Kardeşim vasiyetle tüm mirası aldı, dava açabilir miyim?
➡️ Evet. Zorunlu mirasçıysanız ve saklı payınız ihlal edildiyse “tenkis davası” açabilirsiniz.
Vasiyetnameyi geçersiz kılmak için sağlık raporu yeterli midir?
➡️ Tek başına yeterli değildir, ancak destekleyici delil niteliğindedir. Tanık ve davranış örüntüsüyle birlikte değerlendirilir.
Sonuç
Vasiyetname, miras bırakanın son arzusu olarak kabul edilse de, şekil ve içerik açısından yasal sınırlar içerisinde düzenlenmelidir. Bu kurallara uyulmayan vasiyetnameler, geçersiz sayılabilir veya iptal edilebilir. Hem vasiyet düzenleyen kişinin hem de mirasçıların haklarını koruyabilmek için, süreçlerin uzman bir avukat eşliğinde yürütülmesi tavsiye edilir.
Unutmayın: Vasiyet, iradenin gücüdür ama hukuk sınırları içindeyse anlam kazanır.
Diğer Yazılarımız:
Vasiyetname Nasıl Hazırlanır? 2025 Güncel Miras Hukuku Rehberi
Ölen Kişinin Borçları Mirasçıyı Bağlar mı? Reddi Miras ve Tasfiye Süreci
İstanbul Miras Avukatı Rehberi (2025): Doğru Avukatı Seçmenin Yolları
Evlilik Dışı Çocuğun Miras Hakkı Nedir? Soybağı, Babalık Davası ve Paylaşım Süreci
Yasal Miras Payı Nasıl Hesaplanır? Zümre Sistemi ve Örneklerle 2025 Rehberi
Muris Muvazaası Nedir? Şartları, Davası ve Hukuki Süreç
Tereke Nedir? Tanımı ve Kapsamı
Saklı Pay (Mahfuz Hisse) Nedir?