İş hayatında yaşanan kazalar ve meslek hastalıkları, yalnızca çalışanın değil, aynı zamanda işverenin ve sigorta kurumlarının da sorumluluğunda olan ciddi olaylardır. Türkiye’de iş kaza veya meslek hastalığı geçiren çalışanlar, hem SGK tarafından sağlanan yardımlardan hem de işverene karşı maddi ve manevi tazminat davası açma hakkından yararlanabilir. Bu rehberde, iş kazası ve meslek hastalığı tazminatının nasıl talep edileceği, başvuru yolları, dava süreci ve gerekli belgeler adım adım açıklanmıştır.

İş Kazası ve Meslek Hastalığı Nedir?

İş Kazası Nedir?

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na göre iş kazası:

  • İşyerinde,
  • İşverenin görevlendirmesiyle dışarıda,
  • İşe gidip gelirken (servis kazası),
  • Emzirme sırasında,
  • İşveren tarafından sağlanan araçla yapılan yolculukta meydana gelen kazalardır.

Meslek Hastalığı Nedir?

Çalışanın işyeri koşullarına bağlı olarak uzun vadede maruz kaldığı kimyasal, fiziksel veya biyolojik etkenler sonucu ortaya çıkan hastalıklardır.

Örnek: Kurşun zehirlenmesi, bel fıtığı, akciğer rahatsızlıkları, işitme kaybı…

Tazminat Talep Edilebilecek Durumlar

İş kazası veya meslek hastalığı sonrası çalışan veya yakınları, şu tazminatları talep edebilir:

🛡️ SGK Tarafından Sağlanan Haklar:

  • Geçici iş göremezlik ödeneği
  • Sürekli iş göremezlik geliri
  • Ölüm halinde: dul ve yetim aylığı
  • Sağlık hizmetleri ve tedavi giderleri
  • Cenaze ödeneği

⚖️ İşverene Karşı Açılabilecek Tazminatlar:

  1. Maddi Tazminat:
    Geçici veya kalıcı iş göremezlik nedeniyle gelir kaybı, tedavi masrafları
  2. Manevi Tazminat:
    Ağır acı, elem, yaşam kalitesinin düşmesi gibi nedenlerle talep edilir.
  3. Destekten Yoksun Kalma Tazminatı:
    Ölüm durumunda, ölenin baktığı kişilere ödenir (eş, çocuk, anne-baba).

İş Kazası ve Meslek Hastalığında Tazminat Talep Süreci

1. Kaza veya Hastalığın Bildirilmesi

İşveren, kazayı en geç 3 iş günü içinde SGK’ya bildirmelidir.
Meslek hastalığı tespit edilirse işyeri hekimi veya sağlık kurumu da bildirim yapar.

📌 Çalışan veya yakınları da e-Devlet veya dilekçeyle SGK’ya bireysel başvuru yapabilir.

2. Rapor ve Belgelerin Toplanması

  • Sağlık raporları (iş göremezlik oranı, tedavi süresi)
  • Kaza tespit tutanakları
  • Tanık beyanları
  • SGK müfettiş raporu (kusur oranı için)
  • İş güvenliği eğitim belgeleri (verildiyse)

3. SGK Haklarının Talep Edilmesi

Geçici iş göremezlik ödeneği için:

  • Raporlu olunan süre için SGK’ya başvurulur
  • Tedavi süresince ödeme alınır

Sürekli iş göremezlik için:

  • En az %10 oranında kalıcı kayıp olmalı
  • SGK, bağlayıcı aylık bağlayabilir

4. İşverene Karşı Tazminat Davası Açılması

SGK yardımlarından bağımsız olarak, işverenin kusurlu olduğu durumlarda tazminat davası açılabilir.

  • Görevli mahkeme: İş mahkemesi
  • Zamanaşımı süresi: Kaza tarihinden itibaren 10 yıl
  • Deliller: Sağlık raporları, kaza tutanakları, tanıklar, bilirkişi incelemesi

Örnek: Manevi Tazminat Hesabı

Bir inşaat işçisi, yüksekten düşerek kalıcı engelli kalmıştır. %60 oranında iş göremezlik tespit edilmiştir.

  • Maddi tazminat: Kaybedilen gelir yıllık olarak hesaplanır
  • Manevi tazminat: Mahkeme, olayın ağırlığı, işçinin yaşı ve sosyal durumu gibi unsurları dikkate alarak 100.000 – 300.000 TL arasında belirleyebilir

Her olayın şartları farklı olduğu için miktar da değişkenlik gösterir.

İşverenin Yükümlülükleri

  • İş sağlığı ve güvenliği önlemlerini almak
  • Eğitim ve ekipman sağlamak
  • Kazaları kayıt altına almak ve SGK’ya bildirmek
  • Kazaya yol açan ihmallerde sorumluluğu doğar

Dikkat Edilmesi Gerekenler

✅ Deliller eksiksiz toplanmalı
✅ SGK’ya zamanında bildirim yapılmalı
✅ Dava açılmadan önce uzman bir iş hukuku avukatıyla sürecin değerlendirilmesi önemlidir
✅ Kusur oranı tazminat miktarını doğrudan etkiler

Sonuç

İş kazası veya meslek hastalığı, çalışanların yalnızca sağlıklarını değil, gelecekteki ekonomik güvenliklerini de tehdit eder. Bu nedenle yasal hakların eksiksiz kullanılması büyük önem taşır. SGK destekleri dışında işverenin kusuruna dayalı tazminatlar da gündeme gelebilir. Hak kaybı yaşamamak için adımlar zamanında ve profesyonelce atılmalıdır.

Unutmayın: Kazadan sonra değil, haklarınız kaybolmadan harekete geçin!

zdayız.

Diğer Yazılarımız:

İş Kazası Geçirdim, Tazminat Hakkım Var mı?

İstanbul İş Hukuku Avukatı Ararken Dikkat Edilmesi Gerekenler (2025 Güncel Rehber)

İşten Haksız Çıkarılma : 2025 Güncel Haklar ve Yasal Yollar

iş Davaları Ne Kadar Sürer? – İş Hukukunda Süreçler ve Etkileyen Faktörler

İş Kanunu Madde 24 – İşçinin Haklı Nedenle Fesih Hakkı

İş Kanunu 25.Madde (İşverenin Haklı Nedenle Fesih Hakkı)

Part Time Çalışanların Temel Hakları

Mobbing Nedir? İşyerinde Psikolojik Taciz Hakkında Bilmeniz Gerekenler

İş ve Sosyal Güvenlik Hukukundan Kaynaklanan Davalar

Fazla Mesai Ücreti Nasıl Hesaplanır?

İşe Başlatmama Tazminatı ve Boşta Geçen Süre Ücreti Nedir?

Kötüniyetli Fesih Nedir? Kötüniyet Tazminatı ve Yaptırımları

Bakırköy Avukat ve Hukuk Büroları konum için tıklayınız.