Mirasın reddi, miras bırakanın (murisin) malvarlığını kabul etmek istemeyen mirasçılar tarafından yapılan hukuki bir işlemdir. Halk arasında “reddi miras” olarak da bilinen bu işlem, mirasın borçlarla birlikte kabul edilmesini istemeyen mirasçıların, mirasçılıktan feragat etmesini sağlar. Türk Medeni Kanunu’na göre mirasçılar, miras bırakanın ölüm anından itibaren hem aktif malvarlığına hem de borçlarına sahip olur. Ancak mirasın borca batık olması veya diğer nedenlerle mirasçılar, mirası reddetme hakkına sahiptir.
Mirası reddeden mirasçı, yalnızca borçları değil, mirasa konu tüm hak ve malları da reddetmiş olur. Mirasın reddi işlemiyle birlikte, mirasçılar murisin borçlarından sorumlu tutulmazlar ve alacaklılar tarafından şahsi malvarlıklarına yönelik icra takibi yapılamaz. Ancak, bazı özel durumlarda alacaklıların hakları korunabilir ve reddi miras işlemi mahkeme tarafından iptal edilebilir.
Mirasın Reddi Nasıl Yapılır?
Mirasın reddi, Türk Medeni Kanunu’nun 605-618. maddeleri arasında düzenlenmiştir. Reddin geçerli olabilmesi için mirasçılar, yetkili mahkemeye başvurarak mirası reddettiklerini beyan etmek zorundadır.
Türk Medeni Kanunu Madde 609’a Göre:
- Mirasın reddi, sulh hukuk mahkemesine sözlü veya yazılı beyanla yapılmalıdır.
- Ret işlemi kayıtsız ve şartsız olmalıdır.
- Mahkeme, ret işlemini tutanak altına alır ve mirasçının talebi üzerine reddi mirası gösteren belge düzenler.
Bu süreçte mirasçılar, tek taraflı irade beyanıyla mirası reddedemez. Reddin hukuken geçerli olabilmesi için yetkili sulh hukuk mahkemesine başvurulması gerekmektedir.
Mirasın Reddi Türleri
Mirasın reddi, Türk Medeni Kanunu’nun 605. maddesi uyarınca iki şekilde gerçekleşebilir:
- Mirasın Gerçek Reddi
- Mirasın Hükmen Reddi
1. Mirasın Gerçek Reddi
Mirasın gerçek reddi, mirasçıların mirası kayıtsız ve şartsız olarak kabul etmemesi ve bunu 3 aylık yasal süre içerisinde mahkemeye bildirmesiyle gerçekleşir. Bu süreç, sulh hukuk mahkemesinde yürütülür ve mirasçının mirası reddetmesi için herhangi bir sebep göstermesi gerekmez.
Kimler Gerçek Reddi Miras Yapabilir?
- Yasal mirasçılar
- Atanmış mirasçılar
- Vasiyet alacaklıları
2. Mirasın Hükmen Reddi
Mirasın hükmen reddi, miras bırakanın ölümü anında borçlarının malvarlığından fazla olması durumunda devreye girer. Eğer murisin borçlarını ödemekte aciz olduğu açıkça belli ise veya resmen tespit edilmişse, miras kanunen reddedilmiş sayılır. Mirasçılar bu durumda ayrıca mahkemeye başvurmak zorunda kalmazlar.
Ancak mirasçılar, mirası kabul ettiklerine dair açık veya örtülü bir beyanda bulunmuşlarsa, hükmen ret hakkını kaybederler. Bu nedenle miras sürecinin dikkatli yönetilmesi ve uzman bir miras avukatından hukuki destek alınması önerilir.
Mirasın Reddi Süresi ve Şartları
Mirasın reddi için belirlenen süre 3 aydır.
Türk Medeni Kanunu Madde 606’ya göre:
- Yasal mirasçılar için bu süre, miras bırakanın ölümünü öğrendikleri tarihte başlar.
- Vasiyetname ile atanmış mirasçılar için süre, kendilerine resmi olarak bildirim yapıldığı tarihten itibaren işlemeye başlar.
Süresi içinde mirasın reddedilmemesi durumunda mirasçılar, murisin borçlarından şahsi malvarlıklarıyla sorumlu hale gelirler. Ancak mirasın hükmen reddi için herhangi bir zaman sınırı bulunmamaktadır.
Reddi Mirasın Sonuçları
Mirası reddeden mirasçılar, murisin borçlarından sorumlu tutulmazlar ve miras bırakanın malvarlığı üzerindeki tüm haklarını kaybederler.
Mirasın reddedilmesi durumunda:
- Mirasçılardan biri mirası reddederse, reddeden mirasçının payı, miras bırakanın sağ kabul edilmemiş gibi diğer mirasçılara geçer.
- Tüm mirasçılar mirası reddederse, miras iflas hükümlerine göre tasfiye edilir ve alacaklılar öncelikli olarak ödenir. Eğer tasfiye sonucunda bir malvarlığı kalırsa, mirasçılar sanki mirası reddetmemiş gibi paylarına düşen kısmı alabilirler.
- Sağ kalan eşin mirası alması durumu, murisin altsoyu tarafından mirasın reddedilmesi halinde, mirasın tamamının sağ kalan eşe geçmesi ile sonuçlanabilir. Eğer sağ kalan eş de mirası reddederse, miras murisin diğer yasal mirasçılarına aktarılır.
Mirasın Reddinin İptali
Bazı durumlarda mirasın reddi işlemi mahkeme kararıyla iptal edilebilir. Mirası reddin iptali davası, aşağıdaki nedenlerle açılabilir:
- Mirasbırakanın alacaklıları tarafından
- Eğer mirasçılar, miras işlemlerine karışmış, tereke mallarını gizlemiş veya kötü niyetli bir şekilde reddi miras yapmışsa, alacaklılar mirasın reddinin iptalini talep edebilir.
- Bu dava için herhangi bir zaman sınırlaması bulunmaz.
- Mirasçının alacaklıları tarafından
- Eğer borçlu bir mirasçı, kendi alacaklılarından kaçınmak için mirası reddetmişse, alacaklıları ret tarihinden itibaren 6 ay içinde iptal davası açabilirler.
- Mirasçı tarafından hata, hile veya korkutma nedeniyle
- Mirası reddeden mirasçı, kandırıldığını veya korkutulduğunu ispat ederse, mirası reddin iptalini talep edebilir.
Yetkili Mahkeme:
- Mirasın gerçek reddinde sulh hukuk mahkemesi,
- Mirasın hükmen reddinde asliye hukuk mahkemesi görevlidir.
Sıkça Sorulan Sorular
1. Reddi miras nasıl yapılır?
Mirasın reddi için yetkili sulh hukuk mahkemesine başvurulmalı ve yazılı veya sözlü beyan verilmelidir.
2. Reddi miras süresi ne kadardır?
Mirasın gerçek reddi için süre 3 aydır. Mirasın hükmen reddi için herhangi bir süre sınırı bulunmamaktadır.
3. Reddi miras yapılmazsa ne olur?
Mirasçılar, mirasın kabulü nedeniyle murisin borçlarından kendi şahsi malvarlıklarıyla sorumlu hale gelirler.
4. Mirasın reddi iptal edilebilir mi?
Evet. Mirası reddeden mirasçı aldatıldığını veya tehdit edildiğini ispat ederse, iptal davası açabilir.
5. Reddi miras yapmadan ölen mirasçının durumu ne olur?
Bu durumda reddi miras hakkı, ölen mirasçının kendi mirasçılarına geçer.
Mirasın reddi süreci karmaşık hukuki düzenlemeler içerdiğinden, hak kaybı yaşanmaması adına profesyonel bir avukat desteği alınması önerilmektedir.
Diğer yazılarımız:
Mirastan Feragat Nedir ve Nasıl Yapılır? – Kapsamlı Rehber
Vasiyetname Nedir? Geçerlilik Koşulları ve Türleri
Mirasçılık Belgesi Nedir? Güncel Bilgiler
Muris Muvazaası Nedir? Şartları, Davası ve Hukuki Süreç
Tereke Nedir? Tanımı ve Kapsamı
Saklı Pay (Mahfuz Hisse) Nedir?