Fazla Mesai Ücreti Nasıl Hesaplanır? 2025 Güncel Hesaplama Yöntemi

Fazla mesai, işçilerin kanunen belirlenen çalışma saatlerinden daha uzun süre çalışmaları karşılığında ek ücret almalarını sağlayan bir uygulamadır. 4857 sayılı İş Kanunu’na göre haftalık çalışma süresi 45 saat olarak belirlenmiştir. Bu sürenin aşılması halinde işçi fazla mesai yapmış kabul edilir ve ekstra ücret almaya hak kazanır.

Fazla çalışma ve fazla sürelerle çalışma, İş Kanunu ve Fazla Çalışma Yönetmeliği’nde ayrıntılı olarak düzenlenmiştir. Bu makalede, fazla mesai hesaplama yöntemlerini ve yasal düzenlemeleri detaylarıyla ele alacağız.

Fazla Mesai Nedir?

Fazla mesai (fazla çalışma), haftalık 45 saati aşan çalışmalar olarak tanımlanır. İşçinin çalışma saatleri 45 saatin altında belirlenmişse, ancak 45 saate kadar çıkarılmışsa, bu durumda fazla sürelerle çalışma söz konusudur.

Fazla çalışma: Haftalık 45 saati aşan çalışmalardır ve %50 zamlı ücret ile ödenir.
Fazla sürelerle çalışma: Haftalık çalışma süresi 45 saatin altında belirlenmişse ve bu süreyi aşan çalışmalar yapılmışsa %25 zamlı ücret ödenir.

Fazla Çalışma Süresi Sınırı

Kanunen bir işçi, yılda en fazla 270 saat fazla mesai yapabilir. Bu süre, işyerine değil, işçinin şahsına ilişkindir.

Fazla Mesai Ücreti Nasıl Hesaplanır?

Fazla mesai ücretini hesaplamak için öncelikle saatlik çalışma ücretini belirlemek gerekir. Saatlik ücret, brüt maaşın 225’e bölünmesiyle hesaplanır. (Ortalama aylık 225 saat çalışıldığı kabul edilir.)

Fazla Mesai Ücreti Hesaplama Formülü

📌 Saatlik ücret = Brüt maaş / 225
📌 Fazla mesai ücreti = Saatlik ücret × 1.5 × Fazla mesai saati
📌 Fazla sürelerle çalışma ücreti = Saatlik ücret × 1.25 × Fazla sürelerle çalışma saati

Örneğin, 2024 yılı itibariyle brüt maaşı 20.000 TL olan bir işçi için saatlik ücret hesaplaması şu şekilde yapılır:

✔️ Saatlik ücret = 20.000 TL / 225 = 88.88 TL
✔️ Fazla mesai ücreti (1 saat) = 88.88 TL × 1.5 = 133.32 TL
✔️ 20 saat fazla mesai yapan bir işçinin alacağı ek ücret = 133.32 TL × 20 = 2.666,40 TL

🔹 Ulusal bayram ve resmi tatillerde yapılan çalışmalar için fazla mesai ücreti 2 kat olarak ödenir. Yani, 1 saat çalışma için normal ücretin 2 katı ödenir.

Fazla Mesai Ücreti Ödeme Kuralları

Fazla çalışma yapan işçilere, ücretleri maaşlarıyla birlikte ödenmelidir. İşveren, işçiye ödeme yaparken, bu fazla çalışmaları detaylandıran ücret hesap pusulası vermek zorundadır.

Resmi Tatil ve Bayram Günlerinde Fazla Mesai

Eğer bir işçi resmi tatil veya bayram günü çalışıyorsa, fazla mesai ücreti normal ücretin 2 katı olarak hesaplanır.

Örneğin, günlük çalışma süresi 9 saat olan bir işçi resmi tatilde 8 saat çalıştıysa, o gün için fazladan 8 saatlik ücrete hak kazanır.

Fazla Mesai Ücretinin Belirlenmesine İlişkin Yasal Mevzuat

📌 4857 Sayılı İş Kanunu’nun 41. Maddesi

İşçinin haftalık çalışma süresi 45 saati geçtiğinde fazla mesai ücreti ödenmelidir.
Fazla çalışma süresi, işçinin yazılı onayı olmadan arttırılamaz.
İşveren, işçinin fazla çalışma yaptığı süreleri ücret pusulasında açıkça belirtmek zorundadır.

📌 Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle Çalışma Yönetmeliği

Fazla çalışma süresi yılda 270 saati geçemez.
İşçi fazla mesai yerine serbest zaman talep edebilir. (Her 1 saat fazla mesaiye karşılık 1 saat 30 dakika serbest zaman kullanabilir.)

Fazla Mesai Ücreti Hakkında Bilinmesi Gerekenler

✅ Fazla mesai ücreti işçinin yazılı onayı olmadan kesilemez.
✅ İşveren fazla mesaiyi işçiye zorla yaptıramaz.
✅ Yıllık fazla çalışma süresi 270 saati geçemez.
✅ Fazla mesai ücreti en geç maaşla birlikte ödenmelidir.
✅ İşçi, fazla mesai yerine serbest zaman kullanmayı talep edebilir.
✅ İşveren fazla çalışma ücretini eksik öderse işçi hukuki yollara başvurabilir.

Sonuç

Fazla mesai, işçinin haftalık 45 saatlik çalışma süresini aşması durumunda ortaya çıkan ve işverence zamlı ücretle ödenmesi gereken bir çalışma şeklidir. İş Kanunu ve ilgili yönetmelikler, fazla mesai hesaplamalarını açıkça belirlemiştir.

Fazla mesai alacaklarıyla ilgili hukuki süreçlerde profesyonel destek almak için iş hukuku alanında uzman bir avukata danışabilirsiniz.

Diğer Yazılarımız:

Kıdem Tazminatı: Kimler Alabilir ve Nasıl Hesaplanır?

Çalışan Hamile Kadınların Hakları ve Hamilelik Döneminde Mesai Düzenlemeleri

İşçinin Başka Bir Şubeye Nakledilmesi: Hukuki Çerçeve ve Uygulamalar

Deneme Süresinde İşten Çıkarılma

Yıllık Ücretli İzin Hakkı

Maaşı Ödenmeyen İşçinin Hakları Nelerdir?

İşe İade Davası Nedir?

İhbar Süresi Nedir?

Sigortasız İşçi Çalıştırmanın Tanımı

İhbar Tazminatı Nedir?