İş Kazası Tazminat Davası Nedir?

İş kazası tazminat davası, işyerinde veya işin yürütülmesi sırasında meydana gelen bir kaza sonucu işçinin yaralanması veya hayatını kaybetmesi durumunda açılan maddi ve manevi tazminat davasıdır. Bu davada işveren, iş kazasından doğan zararları karşılamakla yükümlüdür.

İş kazası nedeniyle açılacak tazminat davası, yalnızca asıl işverene değil, aynı zamanda alt işveren (taşeron) şirketlere de yöneltilebilir. Örneğin, bir inşaat projesinde çalışan taşeron işçisi, iş kazası geçirirse hem ana yüklenici firma hem de taşeron firmalar müteselsilen sorumlu tutulabilir.

Peki, hangi durumlar iş kazası olarak kabul edilir?, iş kazası nedeniyle tazminat davası açma süresi nedir? ve tazminat miktarı nasıl hesaplanır? İşte detaylar…

İş Kazası Sayılan Durumlar Nelerdir?

5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 13. maddesi, iş kazası olarak değerlendirilebilecek durumları açıkça belirtmektedir:

✔ İşyerinde Meydana Gelen Kazalar: İşçi, işverenin işyerinde bulunduğu sırada uğradığı her türlü bedensel veya ruhsal zarar iş kazasıdır. Örneğin, işyerinde kalp krizi geçirilmesi dahi iş kazası sayılır.

✔ Görev Gereği İş Yeri Dışında Gerçekleşen Kazalar: İşçinin görevli olarak başka bir yere gönderilmesi sebebiyle işini yapmadığı sırada bile maruz kaldığı her türlü olay iş kazası olarak kabul edilir.

✔ Bağımsız Çalışma Nedeniyle Meydana Gelen Kazalar: İşveren tarafından yürütülen bir iş kapsamında bağımsız çalışan işçinin bu iş nedeniyle kaza geçirmesi de iş kazasıdır.

✔ Kadın İşçilerin Emzirme Sürecinde Yaşadığı Kazalar: Emziren işçinin, iş mevzuatına göre çocuğunu beslemek için ayrılan zaman içinde geçirdiği kazalar da iş kazası kapsamındadır.

✔ Servis Kazaları (Trafik İş Kazası): İşçinin, işveren tarafından sağlanan taşıtla işe gidip gelirken yaşadığı trafik kazası iş kazası sayılır.

İş Kazası Tazminat Davası Açma Süresi (Zamanaşımı)

📌 Genel Zamanaşımı Süresi: İş kazasına bağlı tazminat davaları, kazanın gerçekleştiği tarihten itibaren 10 yıl içinde açılmalıdır. (Borçlar Kanunu Madde 146)

📌 Ceza Davasının Etkisi: Eğer iş kazası nedeniyle ceza davası açılmışsa ve ceza davasındaki zamanaşımı süresi daha uzun ise, tazminat davası için de bu uzun süre uygulanır.

✔ Örnek:

Taksirle bir işçinin ölümüne neden olan iş kazalarında, ceza davası zamanaşımı 15 yıl olduğu için tazminat davası da 15 yıl içinde açılabilir.
İş kazası sonucu yaralanma (taksirle yaralama) olması halinde ceza zamanaşımı 8 yıl olduğundan, burada 10 yıllık genel zamanaşımı süresi uygulanır.

📌 Maluliyetin Gelişmesi Durumu: Eğer işçinin sakatlık oranı zaman içinde artıyorsa, zamanaşımı süresi son alınan sağlık raporu tarihinden itibaren işlemeye başlar.

İş Kazası Sonucu İstenebilecek Tazminatlar

1. Manevi Tazminat

İş kazası nedeniyle mağdur olan işçi veya işçinin yakınları, işverenden manevi tazminat talep edebilir.

Manevi tazminat hesaplanırken dikkate alınan faktörler:
✔ Kazanın etkilediği kişisel ve ailevi durum,
✔ İşçinin veya ailesinin manevi acı ve üzüntü derecesi,
✔ İşverenin kazadaki kusur oranı,
✔ Ölüm veya kalıcı sakatlık olup olmaması,
✔ Olayın meydana geldiği tarihteki ekonomik koşullar.

Örnek: İş kazası nedeniyle bir işçinin hayatını kaybetmesi halinde, eşi, çocukları ve anne-babası manevi tazminat talep edebilir.

2. Maddi Tazminat

A) Bedensel Zarar (Yaralanma) Halinde Maddi Tazminat

📌 Geçici İş Göremezlik Tazminatı: İşçi, iyileşene kadar çalışamadığı süre boyunca yaşadığı maddi kayıpları talep edebilir.

📌 Sürekli İş Göremezlik Tazminatı: İşçi, kalıcı sakatlık nedeniyle mesleki kayıplara uğradığında tazminat talep edebilir.

📌 Tedavi Masrafları: Ameliyat, ilaç, hastane giderleri ve rehabilitasyon masrafları işverenden talep edilebilir.

📌 Ekonomik Geleceğin Sarsılmasından Doğan Kayıplar: İşçinin iş kazası nedeniyle meslek hayatındaki ilerleme şansının azalması durumunda talep edilebilecek bir tazminattır.

B) Ölüm Halinde Maddi Tazminat

📌 Cenaze Giderleri: Ölüm halinde cenaze ve defin masrafları işverenden talep edilebilir.

📌 Destekten Yoksun Kalma Tazminatı: Ölen işçinin eşine, çocuklarına ve bakmakla yükümlü olduğu kişilere maddi destek sağlayamaması nedeniyle istenebilir.

📌 Tedavi Masrafları: Eğer işçi kazadan sonra bir süre yaşadı ancak sonra vefat ettiyse, bu süreçte yapılan tüm tedavi masrafları tazminat kapsamında değerlendirilir.

İş Kazalarında Yetkili Mahkeme

📌 İş kazalarına ilişkin tazminat davaları, İş Mahkemelerinde açılmalıdır.

Yetkili mahkemeler şunlardır:
✔ İşverenin yerleşim yeri mahkemesi,
✔ İş kazasının meydana geldiği yer mahkemesi,
✔ İşçinin ikamet ettiği yer mahkemesi.

⚠ İşçi ve işveren arasındaki yetki sözleşmeleri geçersizdir. Yani işveren, işçiye farklı bir şehirde dava açmasını zorunlu kılamaz.

İş Kazası Tespit Davası Nedir?

İş kazası öncelikle SGK’ya bildirilmelidir. SGK, inceleme yaparak kazanın iş kazası olup olmadığını belirler.

📌 SGK, iş kazasını kabul etmezse, işçi veya ailesi “İş Kazasının Tespiti Davası” açmalıdır.

✔ Bu dava, tazminat davasından bağımsız olarak açılır ve sonuçlanmalıdır.
✔ Zamanaşımı süresi 10 yıldır.
✔ Mahkeme, iş kazası olduğu sonucuna varırsa, işçiye veya ailesine SGK tarafından maaş bağlanır.

⚠ Eğer iş kazası tespiti yapılmadan tazminat davası açılmışsa, mahkeme önce iş kazası tespit davasının sonuçlanmasını bekler.

İş Kazası Tazminat Davası Ne Kadar Sürer?

✔ Ölümlü iş kazalarında dava süresi: 2-3 yıl
✔ Yaralanmalı iş kazalarında dava süresi: 5-6 yıl

📌 Süre, işverenin itirazlarına ve SGK raporlarının tamamlanma sürecine bağlı olarak uzayabilir.

Sonuç

✔ İş kazası tazminat davası, işçinin yaralanması veya ölümü halinde açılabilir.
✔ 10 yıl içinde açılması gereklidir (ceza davası varsa daha uzun olabilir).
✔ İş mahkemelerinde açılır ve SGK’nın iş kazası kabul etmemesi durumunda ayrıca iş kazası tespit davası açılmalıdır.
✔ Tazminat miktarı, işçinin maaşı, kusur oranı ve ekonomik kayıplarına göre belirlenir.

Bu süreçte bir iş hukuku avukatından profesyonel destek almak, işçinin ve ailesinin hak kaybı yaşamasını önler.

Diğer Yazılarımız:

Kıdem Tazminatı: Kimler Alabilir ve Nasıl Hesaplanır?

Çalışan Hamile Kadınların Hakları ve Hamilelik Döneminde Mesai Düzenlemeleri

İşçinin Başka Bir Şubeye Nakledilmesi: Hukuki Çerçeve ve Uygulamalar

Deneme Süresinde İşten Çıkarılma

Yıllık Ücretli İzin Hakkı

Maaşı Ödenmeyen İşçinin Hakları Nelerdir?

İşe İade Davası Nedir?

İhbar Süresi Nedir?

Sigortasız İşçi Çalıştırmanın Tanımı

İhbar Tazminatı Nedir?