İşe Başlatmama Tazminatı ve Boşta Geçen Süre Ücreti Nedir?

Günümüzde işçi ve işverenler arasında işten çıkarılma veya iş akdinin sonlandırılması sıkça karşılaşılan bir durumdur. İş Kanunu kapsamında işçilerin haklarını korumak amacıyla boşta geçen süre ücreti ve işe başlatmama tazminatı gibi hukuki kavramlar geliştirilmiştir.

İşten haksız yere çıkarılan işçilerin işe iade davası açarak haklarını araması ve işe başlatılmamaları halinde belirli tazminat ve ücretleri talep etmeleri mümkündür. Peki, bu tazminatlar ne anlama gelir ve nasıl hesaplanır? İşte detaylar…

İşe İade Davasının Mali Sonuçları Nelerdir?

İşe iade davası, geçersiz fesih nedeniyle iş akdi sona erdirilen işçilerin, işlerine geri dönmek amacıyla açtıkları davadır. Mahkeme, işverenin fesih kararını hukuka aykırı bulursa işçiyi işe iade eder.

İşveren, mahkemenin verdiği işe iade kararına rağmen işçiyi tekrar işe başlatmazsa, iki mali yükümlülükle karşı karşıya kalır:

Boşta Geçen Süre Ücreti
İşe Başlatmama Tazminatı

Bu tazminatlar, işçinin işine haksız şekilde son verilmesi durumunda yaşadığı gelir kaybını telafi etmek amacıyla öngörülmüştür.

Boşta Geçen Süre Ücreti Nedir?

Boşta geçen süre ücreti, işçi işe iade davası açtığında ve yargılama süreci boyunca çalışamadığı dönemdeki gelir kaybını telafi eden bir ödemedir. İşçi, mahkeme kararıyla işe başlatılsa da başlatılmasa da bu ücreti almaya hak kazanır.

Bu ödeme, işçiyi maddi anlamda korumak ve hukuki süreç devam ederken geçim sıkıntısı yaşamamasını sağlamak için getirilmiştir.

Boşta Geçen Süre Ücreti Nasıl Hesaplanır?

📌 İş Kanunu’na göre işçiye en fazla 4 aya kadar boşta geçen süre ücreti ödenir.

Boşta geçen süre ücreti hesaplanırken dikkate alınan unsurlar şunlardır:

İşçinin son aldığı maaş (kök ücret)
Ek ödemeler (ikramiye, yol ve yemek yardımı, prim vb.)
Zamlar (Mahkeme sürecinde yapılan maaş artışları da hesaba katılır)

📌 Örnek:
Aylık maaşı 20.000 TL olan bir işçi için, 4 ay boyunca boşta geçen süre ücreti şu şekilde hesaplanır:

👉 20.000 TL x 4 ay = 80.000 TL

Bu hesaplamaya yemek, yol, prim gibi ek ödemeler dahil edilmelidir.

İşe Başlatmama Tazminatı Nedir?

Mahkeme işe iade kararı verdikten sonra işçi, kararın kendisine tebliğinden itibaren 10 iş günü içinde işverene işe başlama talebinde bulunmalıdır.

İşveren, işçiyi 1 ay içinde işe başlatmazsa, işe başlatmama tazminatı ödemek zorundadır.

📌 İşe başlatmama tazminatı 4 ile 8 ay arasında değişen bir ödeme olup, işçinin kıdemine göre belirlenir.

İşe Başlatmama Tazminatı Nasıl Hesaplanır?

İşe başlatmama tazminatının hesaplanmasında işçinin son aldığı maaş (kök ücret) ve kıdem süresi dikkate alınır.

📌 İşçinin kıdem süresine göre hesaplama şu şekildedir:

6 ay – 5 yıl arası kıdem → 4 aylık maaş
5 yıl – 15 yıl arası kıdem → 5 aylık maaş
15 yıl ve üzeri kıdem → 6 ila 8 aylık maaş

📌 Örnek:
Aylık maaşı 20.000 TL olan ve işvereni tarafından işe başlatılmayan 7 yıllık kıdemi olan bir işçi için:

👉 20.000 TL x 5 ay = 100.000 TL işe başlatmama tazminatı

Bu hesaplamaya yemek, yol, prim gibi ek ödemeler dahil edilmez.

İşe Başlatmama Tazminatı Hangi Ücret Üzerinden Hesaplanır?

📌 İşe başlatmama tazminatı hesaplanırken işçinin aldığı son brüt maaş (kök ücret) baz alınır.

Ancak hesaplama yapılırken işçinin emsal ücreti de dikkate alınabilir. Emsal ücret, aynı işyerinde benzer görevde çalışan ve benzer kıdeme sahip işçilerin aldığı maaş ortalamasıdır.

Örneğin; işçi, son aldığı maaşın düşük olduğunu iddia ederse, iş mahkemesi sendikalar ve meslek kuruluşlarından emsal ücret araştırması yaparak tazminat hesaplamasını buna göre belirleyebilir.

İşe Başlatmama Tazminatıyla İlgili Sıkça Sorulan Sorular

1. İşe iade davası kazanan işçi işe başlatılmazsa ne olur?

İşveren, işçiyi işe başlatmazsa işe başlatmama tazminatı ve boşta geçen süre ücreti ödemek zorundadır.

2. İşe başlatmama tazminatı kaç ay üzerinden hesaplanır?

İşçinin kıdem süresine bağlı olarak 4 ila 8 aylık maaş üzerinden hesaplanır.

3. Boşta geçen süre ücreti nasıl hesaplanır?

Mahkeme, işçiye en fazla 4 aylık boşta geçen süre ücreti ödenmesine karar verebilir. Bu ücret, maaş + ek ödemeler dikkate alınarak hesaplanır.

4. İşe başlatmama tazminatı hangi ücret üzerinden hesaplanır?

İşçinin işten çıkarıldığı tarihte aldığı son brüt maaş (kök ücret) esas alınır. Ancak mahkeme, gerek görmesi halinde emsal ücret araştırması yaparak hesaplama yapabilir.

5. İşe başlatmama tazminatı faizi nasıl işler?

İşveren, işçiyi işe başlatmaz ve tazminatı ödemezse, bu tazminat için mahkeme karar tarihinden itibaren yasal faiz işler.

Sonuç

✔ İşe iade davasını kazanan işçiye, işe başlatılsa da başlatılmasa da boşta geçen süre ücreti ödenir.
✔ İşveren, işçiyi işe başlatmazsa, 4 ila 8 ay arasında değişen işe başlatmama tazminatını ödemek zorundadır.
✔ Hesaplamalar yapılırken son brüt maaş (kök ücret) ve emsal ücret dikkate alınır.
✔ İşçilerin hak kaybı yaşamaması için bir iş hukuku avukatından destek alması önerilir.

Bu süreç hakkında daha fazla bilgi almak veya hukuki danışmanlık hizmeti almak için iş hukuku uzmanı bir avukatla görüşmek faydalı olacaktır.

Diğer Yazılarımız:

Kıdem Tazminatı: Kimler Alabilir ve Nasıl Hesaplanır?

Çalışan Hamile Kadınların Hakları ve Hamilelik Döneminde Mesai Düzenlemeleri

İşçinin Başka Bir Şubeye Nakledilmesi: Hukuki Çerçeve ve Uygulamalar

Deneme Süresinde İşten Çıkarılma

Yıllık Ücretli İzin Hakkı

Maaşı Ödenmeyen İşçinin Hakları Nelerdir?

İşe İade Davası Nedir?

İhbar Süresi Nedir?

Sigortasız İşçi Çalıştırmanın Tanımı

İhbar Tazminatı Nedir?